Luc Montagnier – Nhà virus học hàng đầu thế giới người Pháp

Luc Montagnier – Nhà virus học hàng đầu thế giới người Pháp

Luc Montagnier (US: /ˌmɒntənˈjeɪ, ˌmoʊntɑːnˈjeɪ/, US: /mənˈ-/, tiếng Pháp: [mɔ̃taɲe], 18 tháng 8 năm 1932 - 8 tháng 2 năm 2022) là một nhà virus học người Pháp. Ông được biết tới như là một trong những nhà virus học hàng đầu thế giới, đặc biệt thông qua việc tìm ra HIV. Năm 2008 cùng với hai nhà khoa học khác là Françoise Barré-Sinoussi và Harald zur Hausen, Luc Montagnier đã được Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển trao Giải Nobel Sinh lý và Y khoa.

Từ năm 1991 đến năm 1997, ông là trưởng bộ phận nghiên cứu AIDS và retrovirus tại Viện Pasteur ở Paris. Từ năm 1997 đến năm 2001 Montagnier là giáo sư ngành sinh học tế bào tại Queens College, Đại học New York.

Phát hiện ra HIV

Luc Montagnier sinh năm 1932 tại Chabris thuộc miền Trung nước Pháp. Ông theo học ngành y dược tại Poitiers và Paris trước khi trở thành nghiên cứu viên tại Đại học Khoa học Paris (Faculté des sciences de Paris) ở tuổi 23. Năm 1960 ông bắt đầu nghiên cứu về virus tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS). Năm 1963 Montagnier tìm ra cơ chế phân chia của ARN tại Carshalton, Anh, ông tiếp tục nghiên cứu về loại virus này tại Viện Curie ở Pháp.

Năm 1982, Willy Rozenbaum, một bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện Bichat–Claude Bernard ở Paris, đã đề nghị Montagnier hỗ trợ nghiên cứu nguyên nhân gây ra hội chứng bí ẩn mới, AIDS (được biết đến vào thời điểm đó là "hội chứng suy giảm miễn dịch liên quan đến đồng tính nam" hay GRID, viết tắt của gay-related immune deficiency). Rozenbaum đã đề nghị trong các cuộc họp khoa học rằng nguyên nhân gây bệnh có thể là do retrovirus. Montagnier và các thành viên trong nhóm của ông tại Viện Pasteur, đáng chú ý bao gồm cả Françoir Barré-Sinoussi và Jean-Claude Chermann, đã có nhiều kinh nghiệm với retrovirus. Họ đã kiểm tra các mẫu lấy từ các bệnh nhân AIDS của Rozenbaum và tìm thấy loại virus mà sau này được gọi là HIV trong sinh thiết hạch bạch huyết. Montagnier và các cộng sự đặt tên cho nó là "virus liên quan đến hạch bạch huyết" hay LAV (lymphadenopathy-associated virus), vì không có bằng chứng rằng đó là nguyên nhân gây ra AIDS và đã công bố phát hiện của họ trên tạp chí Science vào ngày 20 tháng 5 năm 1983.

Một nhóm do Robert Gallo của Hoa Kỳ dẫn đầu đã công bố những phát hiện tương tự trong cùng một số của tạp chí Science. Công bố này xác nhận việc phát hiện ra loại virus và đưa ra bằng chứng rằng nó gây ra AIDS. Gallo gọi loại virut này là "Virus T-lymphotropic gây bệnh ở người" (human T-lymphotropic virus type III - HTLV-III) vì nhận thấy sự tương đồng với HTLV-I và HTLV-II trước đây đã được phát hiện trong phòng thí nghiệm của ông. Bởi vì những khám phá gần như cùng thời điểm, cho dù nhóm của Montagnier hay Gallo là người đầu tiên cô lập HIV thì trong nhiều năm là chủ đề tranh chấp gay gắt.

Giải thưởng

Luc Montagnier từng giành nhiều giải thưởng khoa học cao quý như Huy chương bạc của CNRS (Médaille d'argent du CNRS), Giải Y học Louis-Jeantet (1986), Giải Lasker hay Giải thưởng Nhật Bản. Ông cũng được trao Bắc đẩu bội tinh cấp chỉ huy (commandeur) và là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.

Năm 2008, Montagnier cùng với Françoise Barré-Sinoussi đã được trao Giải Nobel Sinh lý và Y khoa cho công trình phát hiện ra HIV. Họ chia sẻ giải thưởng với Harald zur Hausen, người đã phát hiện ra rằng virus papilloma có thể gây ung thư cổ tử cung. Montagnier nói rằng ông "ngạc nhiên" khi Robert Gallo không được Ủy ban Nobel công nhận: "Điều quan trọng là phải chứng minh rằng HIV là nguyên nhân gây ra AIDS và Gallo có vai trò rất quan trọng trong đó. Tôi rất tiếc cho Robert Gallo." Theo Maria Masucci, một thành viên của Hội đồng Nobel, "không có nghi ngờ gì về việc ai đã thực hiện những khám phá cơ bản."

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Lương Thế Vinh – Nhà toán học, Chính trị gia thời Lê sơ Việt Nam

Lương Thế Vinh – Nhà toán học, Chính trị gia thời Lê sơ Việt Nam

Lương Thế Vinh (chữ Hán: 梁世榮,; 1 tháng 8 năm 1441 - 2 tháng 10 năm 1497, tên hiệu là Thụy Hiên) là một nhà toán học, Phật học, và chính trị gia thời Lê sơ. Ông đỗ trạng nguyên dưới triều Lê Thánh Tông và làm quan tại viện Hàn Lâm. Ông được biết đến nhiều nhất bởi các tác phẩm do ông biên soạn ở các lĩnh vực toán học, văn hóa. Ông cũng còn được biết đến là một trong 28 nhà thơ của hội Tao Đàn do vua Lê Thánh Tông lập năm 1495.

Tiểu sử

Lương Thế Vinh sinh ngày 1 tháng 8 năm Tân Dậu (tức ngày 17 tháng 8 năm 1441) tại làng Cao Hương, huyện Thiên Bản, Trấn Sơn Nam (nay là thôn Cao Phương, xã Liên Bảo, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định), tên tự là Cảnh Nghị. Từ nhỏ Lương Thế Vinh đã nổi tiếng về khả năng học mau thuộc, nhanh hiểu, và khả năng sáng tạo trong các trò chơi như đá bóng, thả diều, câu cá, bẫy chim. Nhờ khả năng về toán học và đo lường mà sau này ông được nhân dân gọi tên là Trạng Lường khi đỗ trạng nguyên.

Năm 1463, Lương Thế Vinh đỗ Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ nhất danh (trạng nguyên) khoa Quý Mùi niên hiệu Quang Thuận thứ 4, đời Lê Thánh Tông.

Vua Lê Thánh Tông ban tặng Cờ hoa Tam Khôi cho ba vị đỗ đầu:

Trạng nguyên Lương Thế Vinh

Bảng nhãn Nguyễn Đức Trinh

Thám hoa Quách Đình Bảo

Thiên hạ cộng tri danh

Các năm sau đó, ông làm quan với các chức Trực học sĩ, Thị thư và Chưởng viện sự ở viện Hàn lâm. Trong quá trình làm quan, ông được nhận định là có tính cách bình dị, mến dân, trung thực và khả năng châm biếm khôi hài trong việc răn dạy từ vua đến quan. Trong thời gian này, ông tiến hành biên soạn tác phẩm Đại thành toán pháp, một tài liệu toán học sau đó được chính thức đưa vào chương trình thi cử suốt 450 năm trong lịch sử giáo dục Việt Nam. Ông cũng được xem là người chế ra bàn tính gẩy cho người Việt, lúc đầu làm bằng đất rồi bằng trúc, bằng gỗ, sơn màu khác nhau, đẹp và dễ tính, dễ nhớ.

Ngoài công việc hàn lâm trong triều, Lương Thế Vinh còn được vua giao việc soạn thảo những văn thư ngoại giao với nhà Minh. Triều Minh thường khen ngợi những văn thư ngoại giao này. Lương Thế Vinh cũng có những nghiên cứu về âm nhạc dân gian, như hát chèo. Ông được vua Lê Thánh Tông giao cho cùng Thân Nhân Trung và Đỗ Nhuận chế định ra các lễ nhạc của triều đình.

Ông cũng được biết đến với nhiều tác phẩm thơ chữ Nôm. Ông được cho là tác giả của Thập giới Cô hồn Quốc ngữ văn, còn gọi là Phật kinh Thập giới. Đây là áng văn Nôm cổ gồm đoạn mở đầu và 10 đoạn nói về 10 giới cô hồn: Thiền tăng, đạo sĩ, quan liêu, nho sĩ, thiên văn-địa lý, lương y, tướng quân, hoa nương, thương cổ và đãng tử. Mỗi đoạn có một bài tán và kết thúc bằng bài kệ 8 câu. Vì sáng tác Phật kinh Thập giới, Lương Thế Vinh bị các bạn đồng nghiệp chê và ông không được ghi tên trong văn miếu Khổng Tử.

Tuy nhiên, thiền sư Thích Nhất Hạnh cho rằng Lương Thế Vinh không viết bài này vì bài kệ của đoạn về Thiền tăng có giọng đùa bỡn, không phù hợp với một người có nhiều cảm tình với Phật giáo như Lương Thế Vinh. Theo học giả Lê Mạnh Thát, Thập giới cô hồn văn là một tác phẩm của vua Lê Thánh Tông (1442 - 1497).

Ông mất ngày 26 tháng 8 năm Bính Thìn (tức ngày 2 tháng 10 năm 1496) tại quê nhà, thọ 55 tuổi.

Khi ông qua đời, vua Lê Thánh Tông rất thương tiếc và viết một bài thơ khóc Trạng:

Chiếu thư thượng đế xuống đêm qua

Gióng khách chương đài kiếp tại nhà

Cẩm tú mấy hàng về động ngọc

Thánh hiền ba chén ướt hồn hoa

Khí thiên đã lại thu sơn nhạc

Danh lạ còn truyền để quốc gia

Khuất ngón tay than tài cái thế

Lấy ai làm Trạng nước Nam ta

Giai thoại

Về sự sáng tạo của Lương Thế Vinh hồi nhỏ, có giai thoại kể rằng một lần trong lúc đang chơi đùa với các bạn, có một quả bưởi lăn xuống một hố hẹp và sâu, tưởng như không lấy lên được. Lương Thế Vinh đã nghĩ ra cách lấy bưởi lên bằng việc đổ nước vào hố và lợi dụng việc bưởi nổi trên nước để lấy lại quả bưởi.

Về phong cách học tập của Lương Thế Vinh, có giai thoại so sánh ông với Quách Đình Bảo cũng là người nổi tiếng về thông minh, học giỏi ở vùng Sơn Nam (Ngày nay thuộc Thái Bình và Nam Định). Khi sắp đến kỳ thi của triều đình, Quách Đình Bảo thì ngày đêm dùi mài kinh sử quên ngủ, quên ăn; còn Vinh thì thư giãn, thả diều cùng bạn bè. Kì thi đó Quách Đình Bảo đỗ đầu nhưng đến khoa thi Đình (kì thi Quốc gia) Quý Mùi năm Quang Thuận thứ tư, đời vua Lê Thánh Tông (1463) Lương Thế Vinh đỗ trạng nguyên (đỗ đầu), Quách Đình Bảo chỉ đỗ thám hoa (đỗ thứ 3).

Sự sáng tạo khoa học của Lương Thế Vinh được truyền khẩu qua câu chuyện ông tiếp đón sứ nhà Minh là Chu Hy. Hy đã nghe nói về Lương Thế Vinh, không những nổi tiếng về văn chương, âm nhạc mà còn tinh thông toán học, nên thách đố Vinh cân một con voi. Lương Thế Vinh đưa voi lên một chiếc thuyền rồi đánh dấu mép nước bên thuyền, sau đó dắt voi lên. Tiếp theo, ông ra lệnh đổ đá hộc xuống thuyền, cho đến lúc thuyền chìm xuống đến đúng dấu cũ. Việc còn lại là đưa từng viên đá lên cân và cộng kết quả. Chu Hy thán phục ông nhưng tiếp tục đố ông đo bề dày của một tờ giấy xé ra từ một quyển sách. Khi nghe ông nói chỉ cần đo bề dày cả cuốn sách rồi chia đều cho số tờ là ra ngay kết quả, Chu Hy ngửa mặt lên trời than: "Nước Nam quả có lắm người tài !". Lương Thế Vinh đáp lại rằng người nghĩ ra cách cân voi thật sự là Tào Xung, con của Tào Tháo. Điều này càng khiến cho sứ giả hổ thẹn vì chưa thuộc sử nước nhà.

Tác phẩm

Toán học:

·         Đại thành Toán pháp

·         Khải minh Toán học

Lịch sử hát chèo:

·         Hý phường phả lục

Phật học:

·         Thiền môn Khoa giáo (còn gọi là Thích điển Giáo khoa)

·         Bài tựa sách Nam Tông Tự Pháp Đồ (sách lịch sử đạo Phật Việt Nam do thiền sư Thường Chiếu, tịch năm 1203, viết ra)

Hình ảnh công cộng

Hiện nay tại Việt Nam, tên ông còn được đặt cho nhiều tuyến đường lớn ở Hà Nội, Quảng Trị, Đồng Hới, Nha Trang, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh,... Tên của ông còn được đặt cho ngôi trường cùng tên ở Hà Nội và các trường học ở nhiều nơi khác tại quốc gia này.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Duyên Anh – Nhà văn, nhà báo, nhà thơ hoạt động ở Miền Nam Việt Nam

Duyên Anh – Nhà văn, nhà báo, nhà thơ hoạt động ở Miền Nam Việt Nam

 

Duyên Anh (1935 – 1997) là nhà văn, nhà báo, nhà thơ hoạt động ở Miền Nam Việt Nam trước năm 1975 và ở hải ngoại sau năm 1981.

Tiểu sử

Duyên Anh tên thật là Vũ Mộng Long, những bút hiệu khác là Thương Sinh, Mõ Báo, Thập Nguyên, Vạn Tóc Mai, Lệnh Hồ Xung, Thái Anh, Nã Cẩu, Bếp Nhỏ, Bếp Phụ và Độc Ngữ. Ông sinh ngày 16 tháng 8 năm 1935 tại làng Tường An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Ông học tiểu học và trung học ở Thái Bình và Hà Nội.

Năm 1954, ông di cư vào Nam và từng làm đủ nghề: bán thuốc sơn đông mãi võ, theo đoàn cải lương lưu diễn, quảng cáo cho gánh xiếc rong, giữ xe đạp hội chợ, dạy kèm, dạy đàn ghi ta, dạy sáo.

Năm 1960, được sự nâng đỡ tận tình của nhà văn Nguyễn Mạnh Côn, Duyên Anh bắt đầu sự nghiệp văn chương và nổi tiếng ngay với tác phẩm đầu tay Hoa Thiên Lý. Tiếp theo đó là một loạt Thằng Côn, Thằng Vũ, Con Thúy.... viết về những kỷ niệm ấu thơ tại miền quê Bắc Việt, giọng văn tha thiết, nhẹ nhàng và tình cảm.

Sau đó ông trở thành một ký giả, chủ bút, chủ báo, giám đốc nhà xuất bản. Duyên Anh đã cộng tác với hầu hết những tờ báo lớn ở miền Nam trước năm 1975 như: Xây dựng, Sống, Chính Luận, Công Luận, Con Ong, Tuổi Ngọc...

Có một dạo, Duyên Anh thường viết về giới giang hồ, bụi đời trong xã hội trước năm 1975. Trong tác phẩm của Duyên Anh ca ngợi lối sống phóng khoáng, bất cần đời của giới trẻ bị bế tắc trong cuộc sống. Tuy nhiên vẫn thấm đậm một tính cách nghĩa khí và các nhân vật của Duyên Anh đều sẵn sàng chết vì tình nghĩa và chữ tín của mình. Ngoài ra, ông cũng viết nhiều truyện ngắn và truyện dài cho thiếu nhi.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, cùng với Doãn Quốc Sĩ, Dương Nghiễm Mậu, Nhã Ca, Phan Nhật Nam, Thanh Tâm Tuyền, Duyên Anh bị liệt danh là một trong 10 nghệ sĩ nêu danh là "Những Tên Biệt Kích của Chủ nghĩa Thực Dân Mới Trên Mặt Trận Văn Hóa - Tư Tưởng" và tác phẩm bị cấm lưu hành.

Ngày 8 tháng 4 năm 1976, Duyên Anh bị bắt đi tù cải tạo trong Chiến dịch bắt văn nghệ sĩ miền Nam (tháng 4 năm 1976). Sau khi ra khỏi trại cải tạo vào tháng 11 năm 1981 ông vượt biên đến Malaysia. Tháng 10 năm 1983 Duyên Anh sang định cư tại Pháp. Một số tác phẩm ông viết ở Hải ngoại được dịch ra tiếng nước ngoài và dựng thành phim, như Đồi FanTa, Một Người Nga ở Sài Gòn. Thời gian này, ông cũng có viết thơ và soạn nhạc.

Năm 1985, ông bắt đầu cộng tác với tờ Ngày Nay và trở thành một trong những cây bút trụ cột của báo này.

Ngày 6 tháng 2 năm 1997, Duyên Anh mất vì bệnh xơ gan tại Paris, Pháp.

Đánh giá

Gần như có hai con người đối lập trong ông. Một Duyên Anh nhà văn có lối viết nhẹ nhàng, trong sáng, mơ mộng, đầy ấp tình người. Và một Duyên Anh nhà báo ngổ ngáo, tai tiếng, lắm kẻ thù với những bài viết sống sượng và cay độc. Ông được đánh giá là một nhà văn, nhà báo có chỗ đứng cao trong văn học nghệ thuật Việt Nam, sức sáng tạo dồi dào: 34 năm cầm bút với 101 tác phẩm.

Các tác phẩm chính

·         Đêm thánh vô cùng

·         Hoa thiên lý

·         Điệu ru nước mắt

·         Luật hè phố

·         Thằng Vũ

·         Dấu chân sỏi đá

·         Dzũng ĐaKao

·         Vết thù hằn trên lưng con ngựa hoang

·         Bồn Lừa

·         Ảo vọng tuổi trẻ

·         Gấu rừng

·         Cỏ non

·         Ngày xưa còn bé

·         Nặng nợ giang hồ

·         Mùa thu

·         Con suối ở Miền Đông

·         Danh ná truyện tuổi nhỏ

·         Giặc cờ đỏ truyện tuổi nhỏ

·         Nhóc tì phản động truyện tuổi nhỏ

·         Hồn say phấn lạ tiểu thuyết trường thiên

·         Cầu Mơ

·         Ánh lửa đêm tù

·         Ánh mắt trông theo

·         Thằng Côn

·         Trường cũ

·         Tuổi 13

·         Nhà tôi

·         Mơ thành người Quang Trung

·         Đàn bà

·         Chương Còm

·         Mặt Trời nhỏ

·         Lứa tuổi thích ô mai

·         Giặc ôkê

·         Đồi Fanta truyện

·         La colline de Fanta dịch bản tiếng Pháp nxb Belfond Paris

·         Một người Nga ở Sài Gòn truyện (1986) Nam Á, Paris

·         Un Russe à Saïgon dịch bản tiếng Pháp nxb Belfond Paris

·         Un prisonnier Américan au Viêtnam truyện nxb Belfond Paris

·         Hôn em kỷ niệm nhạc (1986) Nam Á, Paris

·         Ru tình ngất ngây nhạc          

·         Thơ tù thơ (1984) Nam Á, Paris

·         Em, Sài Gòn và Paris thơ

·         Một người mang tên Trần Văn Bá truyện (1985) Nam Á, Paris

·         Sỏi đá ngậm ngùi truyện (1985) Nam Á, Paris

·         Bầy sư tử lãng mạn truyện (1985) Nam Á, Paris

·         Quán trọ trước cổng thiên đường truyện (1987) Nam Á, Paris

·         Thơ của đàn bà truyện

·         Nhánh cỏ mộng mơ truyện

·         Động lòng chữ nghĩa đoản văn

·         Nhà tù hồi ký (1987) Xuân Thu Hoa Kỳ

·         Trại tập trung hồi ký (1987) Xuân Thu Hoa Kỳ

·         Sài Gòn ngày dài nhất hồi ký, Xuân Thu Hoa Kỳ

·         Nhìn lại những bến bờ hồi ký, Xuân Thu Hoa Kỳ.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Phạm Văn Sơn – Sử gia Việt Nam

Phạm Văn Sơn – Sử gia Việt Nam

Phạm Văn Sơn (1915 - 1978) là một sử gia Việt Nam và là sĩ quan của Quân lực Việt Nam Cộng hòa.

Thân thế

Ông sinh ngày 15 tháng 8 năm 1915 tại tỉnh Hà Đông cũ (nay thuộc về thành phố Hà Nội).

Trong vai trò người viết sử, ông cộng tác với Tập san Sử Địa (do một nhóm giáo viên và sinh viên trường Đại học Sư phạm Sài Gòn sáng lập) và viết rất nhiều bài nghiên cứu, như các bài "Thái độ và hành động của nhân sĩ Việt Nam trong khoảng đầu thế kỷ XX", "Để so sánh các anh hùng trước Nguyễn Huệ với Nguyễn Huệ",... Ông cũng biên khảo rất nhiều sách sử, trong đó có bộ sách sử công phu nhất của ông là Việt sử tân biên, gồm 7 quyển, biên soạn và phát hành từng quyển từ năm 1956 đến năm 1972.

Thập niên 1960, ông trở thành sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hòa, ông từng là Chỉ huy trưởng trường Quân báo và Chiến tranh tâm lý Cây Mai. Chức vụ cuối cùng năm 1975 là Đại tá, trưởng Khối Quân Sử, Phòng 5 (Phòng Nghiên cứu) bộ Tổng Tham mưu.

Sau Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, ông phải đi học tập cải tạo do đã viết nhiều tài liệu tâm lý chiến chống quân Giải phóng khi làm sĩ quan tâm lý chiến của QLVNCH. Ngày 6 tháng 12 năm 1978, ông qua đời vì bệnh lao phổi tại Trại Cải tạo Tân Lập, huyện Sông Thao, tỉnh Vĩnh Phú (nay là xã Vô Tranh, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, giống trước năm 1954).

 

Sách

·         Vỹ tuyến 17 (ký tên Dương Châu)

·         Việt sử tân biên, 7 quyển, Sài Gòn, 1956-1972

·         Việt sử toàn thư, Sài Gòn, 1960

·         Việt Nam cách mạng sử (tên khác là Việt Nam tranh đấu sử), Nhà xuất bản Vũ Hùng, Hà Nội, 1951

·         Cuộc Tổng Công Kích - Tổng Khởi Nghĩa của Việt-Cộng Mậu Thân 1968, (viết cùng với Lê Văn Dương), 1968

·         Quân sử Việt Nam Cộng hòa

·         Việt Nam hiện đại sử yếu, Nhà xuất bản Thanh Bình, Hà Nội, 1952.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

NGUYỄN DU – “Trăm năm trong cõi người ta…”

NGUYỄN DU – “Trăm năm trong cõi người ta…”

Cụ Nguyễn Du viết:

"Trăm năm trong cõi người ta,

Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.

Trải qua một cuộc bể dâu,

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

..."

TK (*) – Nghiệm:

"Trăm năm thân phận con người,

Tình yêu một cõi, bầu trời bao la.

Con đường phía trước xa xa,

Có ai còn thấy có ta với mình.

 

Tình yêu trong kiếp nhân sinh,

Tình yêu ánh sáng bình minh soi đường.

Tình yêu trong kiếp tha hương,

Tình yêu muôn nẻo, con đường em đi?

 

Mai sau trong một dòng thi,

Thanh xuân trắc trở, xuân thì có qua?

Con đường một nẻo về nhà,

Tình yêu còn đó, có ta với mình.

 

Một trăm năm, kiếp nhân sinh,

Đố ai tìm được - ảnh hình vẹn nguyên.

Chào em! Thu gọi tiếng quyên,

Hôm nay ta tỉnh, giữa miền nhân gian.”

TK – Lữ khách vô hình, cảm tác

Read More

Walter Scott – Tiểu thuyết gia và thi hào lỗi lạc người Scotland

Walter Scott – Tiểu thuyết gia và thi hào lỗi lạc người Scotland

Walter Scott (14 tháng 8 năm 1771 – 21 tháng 9 năm 1832) là tiểu thuyết gia và thi hào lỗi lạc của Scotland. Trong sự nghiệp văn học nghệ thuật của mình Walter Scott đã sinh sống tại rất nhiều các quốc gia châu Âu và đã có được lượng người hâm mộ khổng lồ trên khắp lục địa này cũng như ở Bắc Mỹ, châu Á và Úc.

Ngày nay những tác phẩm văn học và thi ca lãng mạn của ông không còn được nhiều độc giả như thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của ông, tuy nhiên ông cũng đã để lại nhiều tác phẩm được coi là đại diện cho nền văn học cổ điển của Anh, như Ivanhoe, Rob Roy, Waverley, Trái tim của Midlothian (The Heart of Midlothian).

Tiểu sử

Ông sinh ngày 14 tháng 8 nắm 1771 tại thành phố Edinburgh, con của một luật sư người Scoland nổi tiếng. Khi nhỏ do bị bệnh thấp khớp ông được cha gửi đến ở cùng với ông bà nội tại trang trại Sandyknowe, nằm trên vùng biên giới xa xôi phía nam. Sau đó, do sức khoẻ, ông lại tiếp tục phải chuyển xuống sống tại thành phố Bath, Anh quốc.

Sau khi tốt nghiệp Đại học tổng hợp Edinburgh, ông tiếp nối con đường sự nghiệp của cha mình và trở thành luật sư tại Edinburgh (1792). Tuy nhiên tới năm 25 tuổi ông bắt đầu chuyển dần sang sự nghiệp văn chương. Bắt đầu bằng việc dịch thuật các tác phẩm văn học tiếng Đức. Ấn phẩm đầu tiên của ông là bản dịch cho các bản tình ca của Bürger - in năm 1796. Sau đó ông tiếp tục cho ra đời tuyển tập tình ca Scotland có tựa đề là "Đoàn hát rong tại vùng biên giới Scotland" (The Minstrelsy of the Scottish Border). Tác phẩm này đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc của ông tới lịch sử và văn học Scotland. Tác phẩm của ông nhận được sự hưởng ứng nồng hậu từ các độc giả khắp Scotland và từ đó ông quyết định bỏ nghề luật sư.

Năm 1797, do ảnh hưởng của tư tưởng phái Jacobin thời Cách mạng Pháp, ông đã chuyển sang Pháp sinh sống. Tại đây ông đã kết hôn với bà Margaret Charlotte Charpentier, con gái của Jean Charpentier tại Lyon, Pháp. Những biến động chính trị lịch sử tại Pháp thời kỳ này đã cho ông những kiến thức rất quý báu mà sau này đã được thể hiện trong các tác phẩm của ông.

Walter Scott nổi tiếng như một nhà thơ chuyên viết các bài thơ trữ tình và những bản tình ca. Nhiều bản tình ca do ông viết và biên dịch đã trở nên nổi tiếng như Bài thơ về người hát rong cuối cùng (The Lay of the Last Minstrel, 1805); Marmion (1809); Ellens dritter Gesang ("Ave Maria của Schubert", 1810); Bãi chiến trường Waterloo (The Field of Waterloo, 1815); Bonnie Dundee, 1830) v.v. Nhưng Walter Scott đã thành công hơn hết nhờ những tác phẩm văn xuôi về đề tài phiêu lưu lịch sử. Ông đã để lại những tác phẩm nổi tiếng thế giới như Rob Roy, Thằng lùn đen (The Black Dwarf), Nhà khảo cổ (The Antiquary), Old Mortality (1816). Tác phẩm văn học nối tiếng nhất của ông là Ivanhoe được xuất bản năm 1820, một câu chuyện có bối cảnh lịch sử của cuộc đấu tranh giữa người Normandy (từ Pháp) và người Saxon, cũng như cuộc đấu tranh giành quyền lực trong giới hiệp sĩ quý tộc Anh thế kỷ XII. Tác phẩm đã đưa ông lên đỉnh cao danh vọng khi ông được vua Anh phong hàm Nam Tước và trở thành Sir Walter Scott.

Ông mất năm 1832 tại Abbotsford. Ông được chôn tại nghĩa trang của Tu viện Dryburgh bên cạnh bức tượng William Wallace — một trong những anh hùng dân tộc lãng mạn nhất trong lịch sử Scotland.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Trần Văn Cẩn – Họa sĩ nổi tiếng Việt Nam

Trần Văn Cẩn – Họa sĩ nổi tiếng Việt Nam

Trần Văn Cẩn (1910 - 1994) là một họa sĩ nổi tiếng của Việt Nam, được mệnh danh là một trong bộ tứ danh họa hàng đầu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam: Nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn. Ông cũng là người đã chỉnh sửa hoàn thiện mẫu Quốc huy Việt Nam theo ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo để trình Quốc hội phê duyệt thành dạng hoàn chỉnh như ngày nay.

Thân thế và niềm đam mê hội họa

Ông sinh ngày 13 tháng 8 năm 1910 tại thị xã Kiến An, tỉnh Kiến An (nay là quận Kiến An, thành phố Hải Phòng). Quê gốc phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Sinh ra trong một gia đình trí thức nghèo, cha là một công chức bưu điện, ông được gia đình cho ăn học tử tế. Năm 1924, sau khi học hết hết bậc Tiểu học ở Kiến An, ông được gia đình đưa lên Hà Nội sống với bà nội.

Thuở nhỏ, chịu ảnh hưởng từ mẹ, vốn là một nghệ nhân làm nghề thủ công nặn tò he và đèn giấy bằng nan tre, và người cậu chuyên nghề vẽ đèn giấy, ông sớm có biểu lộ năng khiếu và sự ham thích với ngành hội họa. Sự ham thích này được cha ông tán thành. Chính vì vậy, chỉ sau chưa đến 2 năm học bậc Trung học, năm 1925, theo ý kiến của bố, ông thi vào Trường Kỹ nghệ thực hành (École de l’art appliqué) Hà Nội, học vẽ mẫu đăng ten và thiết kế đồ gỗ.

Năm 1930, ông tốt nghiệp và được điều về làm việc ở Viện Hải dương học Nha Trang, làm công việc vẽ, chép lại những con cá lạ đánh bắt được từ biển về để lưu trữ vào hồ sơ gốc. Tại đây, ông làm quen với một họa sĩ Pháp đến giúp Viện xây dựng mô hình để tham dự hội chợ triển lãm ở Paris, và bắt đầu làm quen với kỹ thuật hội họa phương Tây. Ông bắt đầu sáng tác những tác phẩm đầu tay của mình với chủ đề biển và cảnh cá. Không lâu sau, ông bỏ công việc ở Viện, quay về Hà Nội để theo đuổi ngành hội họa.

Năm 1931, sau 3 tháng học dự bị do họa sĩ Nam Sơn hướng dẫn, ông thi đậu vào Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, theo học khóa VI (1931-1936) cùng với Nguyễn Gia Trí, Lưu Văn Sìn, Nguyễn Văn Tại, Nguyễn Thụy Nhân, Vũ Đức Nhuận...

Thành danh tứ kiệt

Thời gian ở Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, ông cùng các bạn học vừa học tập vừa sáng tác. Năm 1933, ông cùng với Lê Phổ, Phạm Hậu, Nguyễn Khang, Trần Quang Trân, nghiên cứu về kỹ thuật sơn ta, để tìm cách pha chế để có thể vẽ được nhiều lớp sơn chồng lên nhau và mài, thể nghiệm thành công tranh sơn mài với sơn son, vỏ trứng. Năm 1934, tác phẩm đầu tay mang tên "Mẹ tôi" đã được tham dự triển lãm ở Paris. Năm 1935, tại triển lãm lần thứ nhất Hội Khuyến khích Kỹ thuật và Công nghệ (viết tắt là SADEAL), ông có bốn tác phẩm "Em gái tôi" (sơn dầu), "Cha con" (lụa), "Đi làm đồng" và "Cảnh bờ sông" (khắc gỗ màu) tham gia triển lãm và được tặng giải ngoại hạng và được cử vào Ban giám khảo. Năm 1936, ông tham gia triển lãm SADEAL lần II với ba bức tranh lụa: "Cô đơn", "Chân dung cô gái nhỏ" và "Chăn ngựa". Năm 1937 ông dự hội chợ triển lãm quốc tế Paris với bốn tác phẩm lụa: "Chân dung cô gái trên nền hoa đào", "Chợ hoa", "Thê" và "Mang cỏ cho ngựa ăn".

Tốt nghiệp với tác phẩm "Lều chõng" rất được đánh giá cao, nhưng khi ra trường, ông từ chối sự bổ nhiệm của chính quyền thuộc địa để tiếp tục tập trung vào trải nghiệm và sáng tác thử sức trên nhiều chất liệu khác nhau. Năm 1938, ông tham gia triển lãm SADEAL lần III tại Hải Phòng với các tác phẩm "Đi lễ chùa" (lụa), "Trong vườn" (sơn mài) và nhận được Giải Ngoại hạng, tác phẩm được gửi đi dự triển lãm ở Batavia. Năm 1939, ông tham gia triển lãm SADEAL lần IV với "Bên sông Hồng" (lụa), "Phong cảnh Huế" (sơn dầu). Năm 1940, ông gửi các tác phẩm "Gánh lúa" (lụa), "Ngư dân" (sơn dầu) sang tham dự triển lãm tại Tokyo.

Năm 1943, ông gia nhập nhóm Trung tâm nghệ thuật Việt Nam (Foyer de l’ Art Annamite - FARTA) do họa sĩ Lê Văn Đệ sáng lập, đồng thời gửi hai tác phẩm tham dự triển lãm là "Em Thúy" (sơn dầu) và "Gội đầu" (khắc gỗ), và được tặng giải nhất. Năm sau, ông gửi hai tác phẩm "Bên ao sen" (sơn dầu), "Hai thiếu nữ trước bình phong" (lụa) tham gia triển lãm FARTA lần 2. Cũng năm 1944, ông gửi tác phẩm "Nắng trong vườn" (sơn dầu) tham dự triển lãm "Duy nhất".

Chính những hoạt động của thế hệ họa sĩ tốt nghiệp Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương thời đó như Tô Ngọc Vân, Nguyễn Phan Chánh, Nguyễn Đỗ Cung, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Tường Lân, Lê Văn Đệ, Lương Xuân Nhị, Trần Văn Cẩn... đã tạo nên thời đại hoàng kim của những tác phẩm hội họa hiện đại ngay giai đoạn đầu ở Việt Nam. Đương thời, giới hội họa Việt Nam đã xưng tụng tứ kiệt hội họa Nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn.

Sự nghiệp một đời

Là người dân thuộc địa, ông ít nhiều cảm tình với những nhà cách mạng đấu tranh giành độc lập. Mối cảm tình này đã thúc đẩy ông tham gia hoạt động trong phong trào Văn hóa Cứu quốc của Việt Minh, vẽ tranh cổ động "Cứu nông dân", "Trừ giặc đói", "Phá xiềng", "Bản đồ Việt Nam không thể chia cắt".

Cách mạng tháng Tám thành công, Trần Văn Cẩn cùng nhiều họa sĩ khác đã hồ hởi dựng hàng chục tranh cổ động quanh hồ Hoàn Kiếm. Bức "Nước Việt Nam của người Việt Nam" của Trần Văn Cẩn đã được căng trên toà nhà Địa ốc ngân hàng (nay là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam).

Năm 1946, triển lãm mỹ thuật toàn quốc lần đầu tiên dưới chế độ mới được mở tại Hà Nội. Bức "Xuống đồng" của Trần Văn Cẩn đã được trao giải nhất và được Hội Văn hóa Cứu quốc mua, cùng với bức "Bác Hồ làm việc ở Bắc bộ phủ" của Tô Ngọc Vân và "Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh" của Nguyễn Đỗ Cung.

Tháng 7/1948: tại Đại hội Văn nghệ toàn quốc, Trần Văn Cẩn được bầu vào Ban thường vụ Hội Văn nghệ Việt Nam.

Tháng 6/1954: Trần Văn Cẩn thay thế Tô Ngọc Vân (đã mất trong thời gian này) đảm nhiệm Hiệu trưởng trường Mỹ thuật và giữ cương vị này trong 15 năm (1954 -1969).

Với những đóng góp to lớn, Trần Văn Cẩn đã được trao nhiều huân chương cao quý, trong đó có Huân chương Lao động hạng nhất. Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I về văn học nghệ thuật (1996).

Năm 2010, một con phố thuộc khu đô thị Mỹ Đình, huyện Từ Liêm, Hà Nội được đặt tên Trần Văn Cẩn.

·         Tác phẩm tiêu biểu

·         Em Thúy (8 tuổi)

·         Em Thúy (24 tuổi)

·         Nữ dân quân vùng biển

·         Chân dung bác thợ lò

·         Thiếu nữ áo trắng

·         Gội đầu

·         Xuống đồng

·         Tát nước đồng chiêm

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Nguyễn Phúc Khuê Gia – Công chúa con Vua Minh Mạng – Nhân vật Hoàng Gia Việt Nam

Nguyễn Phúc Khuê Gia – Công chúa con Vua Minh Mạng – Nhân vật Hoàng Gia Việt Nam

Nguyễn Phúc Khuê Gia (chữ Hán: 阮福珪珈; 12 tháng 8 năm 1813 – 28 tháng 4 năm 1865), trước có tên là Chương Gia (璋珈), phong hiệu An Phú Công chúa (安富公主), là một công chúa con vua Minh Mạng nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam.

Tiểu sử

Hoàng nữ Khuê Gia sinh ngày 17 tháng 7 (âm lịch) năm Quý Dậu (1813), là con gái thứ hai của vua Minh Mạng, mẹ là Nhất giai Hiền phi Ngô Thị Chính. Khuê Gia là người con thứ tư của bà Hiền phi. Công chúa từ bé đã hiền lành đoan tĩnh, dễ bảo.

Năm Minh Mạng thứ 14 (1833), vua gả chồng cho hai vị công chúa là Khuê Gia và Uyển Diễm, đều là con của Hiền phi. Công chúa Khuê Gia hạ giá lấy Phò mã Đô úy Nguyễn Văn Túc, người Tân Hòa, Gia Định, là con trai của Tả quân Đô thống Chưởng phủ sự Lương Năng bá Nguyễn Văn Hiếu. Công chúa sinh được ba con trai và ba con gái.

Năm Thiệu Trị thứ 5 (1845), phò mã Túc mất. Năm Tự Đức thứ 7 (1854), bà Khuê Gia mới được sách phong làm An Phú Công chúa (安富公主).

Năm thứ 18 (1865), Ất Sửu, ngày 4 tháng 4 (âm lịch), công chúa Khuê Gia qua đời, thọ 53 tuổi, thụy là Trinh Tín (貞信). Mộ của bà được táng tại Dương Xuân Thượng, nay là một phần của phường Thủy Xuân, Huế.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More