Duy Quang - ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam

Duy Quang - ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam

Duy Quang (4 tháng 11 năm 1950 – 19 tháng 12 năm 2012) tên thật Phạm Duy Quang là một ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam. Ông được coi là một trong những ca sĩ nổi bật của tân nhạc Việt Nam thuộc thế hệ thứ hai, với chất giọng ngọt ngào, tình cảm. Ông hát nhiều thể loại như nhạc tình 1954–1975, nhạc tiền chiến và nhạc vàng, tuy nhiên nổi tiếng nhất với những bài tình ca do cha ông, nhạc sĩ Phạm Duy sáng tác.

(*) Cuộc đời

Ca sĩ Duy Quang là con của nhạc sĩ Phạm Duy và nữ danh ca Thái Hằng, người gốc Hà Nội, sinh tại Chợ Neo (Bắc Lương, Thọ Xuân), Thanh Hóa. Tên khai sinh của ông là Phạm Duy Quảng, tuy nhiên khi gia đình di cư vào Nam, làm lại giấy khai sinh thì bị ghi sai thành Phạm Duy Quang.

Duy Quang là một thành phần trong đại gia đình nghệ sĩ. Ngoài người cha là nhạc sĩ Phạm Duy, mẹ là ca sĩ Thái Hằng, còn có dì ruột là danh ca Thái Thanh, cậu ruột là các nhạc sĩ Phạm Đình Chương (tức Hoài Bắc), Phạm Đình Viêm (tức Hoài Trung) và nghệ sĩ Phạm Đình Sỹ (tức Hoài Nam). Các em ruột anh gồm Thái Hiền, Thái Thảo, Duy Cường đều thành công trên con đường nghệ thuật. Ngoài ra ông còn có em rể là ca sĩ Tuấn Ngọc (chồng của Thái Thảo), em dâu là ca sĩ Thiên Phượng (vợ của Duy Cường) cùng các chị, em họ như Mai Hương, Ý Lan.

Khi còn nhỏ, Duy Quang theo gia đình vào Sài Gòn. Cũng như những người em khác trong gia đình, ông được cha hướng theo nghiệp âm nhạc từ nhỏ. Ông khởi nghiệp ca sĩ từ năm 17 tuổi, nhưng rành nhạc lý từ năm 10 tuổi, ngoài hát, ông còn biết chơi mandolin, guitar, dương cầm, trống.

Vào những năm 1960, do bị bố cấm chơi nhạc (theo lời kể của Duy Cường thì nhạc sĩ Phạm Duy đã ít nhất 2 lần đập đàn khi thấy các con chơi nhạc) nên Duy Quang bắt đầu sự nghiệp ca hát với các ban nhạc ở Nha Trang chuyên hát cho các club Mỹ, nổi bật nhất trong số đó là "The Free Ones" (Julie và Duy Cường cũng là thành viên của ban nhạc này). Sau này, The Free Ones tan rã khi nhạc sĩ Phạm Duy đánh điện bắt các con trở về Sài Gòn. Và khi nhận thấy rằng không thể ngăm cấm các con được nữa, nhạc sĩ Phạm Duy đã để các con mình theo đuổi sự nghiệp âm nhạc. Và tên tuổi của Duy Quang thực sự nổi bật vào đầu những năm 1970 khi thành lập nhóm nhạc gia đình "The Dreamers" với các thành viên trong gia đình mình (gồm Duy Quang, Duy Minh, Duy Hùng, Duy Cường, Julie, Vény và sau này là Thái Hiền) dưới sự đỡ đầu của Phạm Duy. The Dreamers trở thành một ban nhạc tiên phong cho phong trào trình diễn nhạc nước ngoài và nhạc trẻ, với những bài hát nhạc ngoại lời Việt của The Rolling Stones, The Carpenters, The Beatles, The Shadows. Bên cạnh đó, ông còn được cha sáng tác riêng cho một số tình khúc phù hợp với chất giọng, như Còn Chút Gì Để Nhớ, Con Đường Tình Ta Đi, Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng, Chỉ Chừng Đó Thôi, hay những bài phổ thơ Nguyễn Tất Nhiên như: Em Hiền Như Ma-soeur, Thà Như Giọt Mưa, Hai Năm Tình Lận Đận…, Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ, Anh vái trời, rất được ưa thích trong giới sinh viên thời bấy giờ và dần trở thành cái tên quen thuộc trong các Đại hội nhạc trẻ, và đó cũng là những ca khúc gắn liền với tên tuổi ông về sau. Ngoài ca hát, ông còn sáng tác một số nhạc phẩm, trong đó nổi bật nhất là ca khúc Kiếp đam mê được nhiều người yêu thích và nhiều ca sĩ thể hiện.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, gia đình ông ly tán do cha mẹ ông và các em (Thái Hiền, Thái Thảo, Duy Đức, Thái Hạnh) đã di tản ra nước ngoài, còn Duy Quang, Duy Minh, Duy Hùng và Duy Cường không theo kịp. Ông gần như không hoạt động âm nhạc cho đến năm 1978, sang Pháp dưới sự bảo lãnh của Julie và 1 năm sau đó, khi chuyển qua Mỹ định cư, đoàn tụ cùng gia đình và thành lập trung tâm Dream Studio chuyên sản xuất các album ca nhạc. Chính Duy Quang là người đã đưa ra ý tưởng đưa truyện ma của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn sang định dạng audio thay vì sách giấy, Và ông cũng đảm nhiệm phần âm nhạc và sản xuất các băng truyện ma đó trong một thời gian dài. Tại đây ông tiếp tục sự nghiệp ca hát của mình với những ca khúc trữ tình hải ngoại khi cộng tác với nhiều Trung tâm với các buổi Đại nhạc hội ghi hình. Thời gian này ông kết hôn với nữ danh ca Julie, nhưng không đăng ký kết hôn. Năm 1982, ông và Julie chia tay sau khi có chung một người con gái. Hai năm sau ông kết hôn chính thức với bà Mỹ Hà, lúc đó là hoa khôi người Việt ở Washington, cho đến khi hai người chính thức chia tay vào năm 2002.

Năm 2004, Duy Quang có ý định về Việt Nam, 1 năm sau, ông cùng Duy Cường và cha là nhạc sĩ Phạm Duy về nước và mua một căn nhà để sống ở quận 11. Tại quê nhà, ông tiếp tục đi hát những bài tình ca cũ, ngoài ra còn kinh doanh phòng trà.

Năm 2007, ông kết hôn lần 2 với nữ ca sĩ Yến Xuân, nhưng cuộc hôn nhân mau chóng đổ vỡ sau đó 2 năm. Sau lần đổ vỡ này, ông ít tham gia các sự kiện, sống khép kín, lặng lẽ. Tháng 10 năm 2012, ông bị phát hiện mắc bệnh ung thư gan giai đoạn muộn. Ngày 7 tháng 11 cùng năm, ông được gia đình đưa qua Mỹ chữa trị. Thời gian này ông sa sút rất nhanh, cân nặng chỉ còn 20 ký, sức khỏe yếu và thường hôn mê sâu. Đến 11 giờ 39 phút giờ địa phương (19:39 GMT) ngày 19 tháng 12 năm 2012, ông qua đời.

Trước khi ông qua đời ít lâu, ngày 2 tháng 12 năm 2012, một số bạn hữu của Duy Quang đã thực hiện đêm nhạc "Đêm Hội Ngộ Duy Quang" tại California, thể hiện tinh thần "một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ", với sự tham gia của Elvis Phương, Kiều Nga, Hương Lan, Công Thành & Lynn, Phi Khanh, Thái Châu, Tuấn Ngọc, Don Hồ,...

(*) Giọng hát

Giọng Duy Quang không vang lộng, không ấm hơn những giọng ấm áp khác, cũng không có chút "tạo dáng" hay phô diễn kỹ thuật nào trong cách trình diễn; thế nhưng, chính cái vẻ tự nhiên và "thật thà thua thiệt" ấy, chính cái chất giọng thoải mái, hiền lành như là tiếng hát trong sân trường ấy lại thích hợp với những bài tình ca học trò, dễ tạo được cảm giác gần gũi và làm "mềm" những trái tim.

(*) Đời tư

Duy Quang có một sự nghiệp thuận lợi với sự dẫn dắt của người cha là nhạc sĩ Phạm Duy. Ở ngoài đời, ông được các đồng nghiệp đánh giá là dễ mến và hài hước, nhưng về chuyện tình duyên, ông không được hạnh phúc. Tình yêu đầu đời và được biết đến nhiều nhất của ông là với ca sĩ Julie Quang, từng cùng ông là một cặp tình nhân lý tưởng trên sân khấu từ trước 1975. Thời kỳ ở Mỹ, hai người đã trở thành vợ chồng tuy không hôn thú, có với nhau một người con gái (Phạm Lylan). Tuy nhiên cặp đôi sớm đến hồi chia cắt, theo Duy Quang thì do khi đó ông còn quá trẻ, chẳng có kinh nghiệm trong đời. Hai năm sau khi chia tay Julie, ông có cuộc hôn nhân chính thức với hoa khôi Mỹ Hà từ năm 1984 đến 2002, cuộc hôn nhân kéo dài 18 năm và có hai người con gái. Theo lời ông kể, bà Mỹ Hà là người mê cờ bạc, khiến ông phải cầm cố gia sản nhiều lần để trả nợ, cuối cùng, "lấy nhau không phải vì tiền mà lại xa nhau vì đồng tiền đỏ đen". Cuộc hôn nhân thứ ba và cuối cùng của ông với ca sĩ Yến Xuân, vào năm 57 tuổi, năm 2007, thì chỉ kéo dài được 2 năm.

Duy Quang có 3 người con gái: Phạm Ly Lan (với Julie), Phạm Mỹ An và Phạm Mỹ Kim (với Mỹ Hà).

(*) Sáng tác

- Riêng

• Bài Thơ Vu Quy (phổ thơ Tuệ Mai, 1970)

• Chào Bạn Âu Sầu

• Chẳng Còn Như Xưa

• Chiếc Áo Quê Hương (Phạm Duy & Duy Quang)

• Đất Mới

• Hát Cho Quyền Làm Người

• Hát Cho Tổ Quốc Việt Nam

• Khi Em Về

• Kiếp Đam Mê (thơ Huyền Công)

• Nắng Quê Mẹ

• Ngày Em Đi

• Ngày Như Đêm

• Ngày Vui Của Em

• Người Em Nhỏ

• Quê Hương Mời Gọi (Phạm Duy & Duy Quang)

• Tình Em

• Tình Yêu Hôm Nay

• Vì Yêu Em

- Viết lời Việt

• Biển Trời Tình Yêu (La Isla Bonita)

• Chàng Kiêu Kỳ

• Chẳng Còn Như Xưa

• Cô Gái Ma Quái (Black Magic Woman)

• Em Đợi Chờ Anh

• Em Là Tất Cả

• Hãy Buông Tha Tôi

• Không Bao Giờ Nói Xa Nhau (Never Say Goodbye)

• Lời Anh Hứa (Can't Wait)

• Mãi Mãi Yêu Em

• Nàng (Elle)

• Ngày Hôm Nao (Yesterday Once More)

• Người Hay Chăng (Don't You Know)

• Người Tình Trong Mơ (Fantasy Boy)

• Người Trong Mơ (Pretty Young Girl)

• Niềm Thương Nhớ (Nostalgie)

• Nụ Cười Trong Bóng Mơ (The Shadow of Your Smile)

• Quên

• She's Not There

• Stars On Magic

• Tình Em Trao Anh

• Xin Anh Hãy Quên (viết chung với Tommy Ngô)

• Xin Cho Tôi Thiên Thần (Send Me An Angel)

(*) Album

- Dream Musical Productions

• 1988: Dream Studio 1 - Mộng Du - Dreamers 1

• 1988: Dream Studio 2 - Làm Sao Mà Quên Được (Duy Quang 1)

• 1989: Dream Studio 06 - Nửa Đoạn Tình Buồn (Duy Quang 2)

• 1989: Dream Studio 10 - Oh! Mê Ly - Dreamers 2

• 1989: Dream Studio 11 - Thà Như Giọt Mưa (Duy Quang 3)

• 1989: Dream Studio 12 - Tình Phai. với Ngọc Lan

• 1989: Dream Studio 14 - Nga. với Kiều Nga

• 1989: Dream Studio 15 - Lời Thì Thầm. với Ngọc Lan, Kiều Nga

• 1989: Dream Studio 18 - Nụ Hôn Tình Sầu (Duy Quang 4)

• 1990: Dream Studio 21 - Con Đường Tình Ta Đi. với Thái Hiền

• 1990: Dream Studio 22 - Liên Khúc Hẹn Em Bốn Mùa

• 1991: Dream Studio 23 - Nhạc Yêu Cầu (Duy Quang 5)

• 1991: Dream Studio 24 - Tình Phai 2. với Ngọc Lan

• 1991: Dream Studio 25 - Xin Một Ngày Mai Có Nhau. với Phượng Thúy, Như Mai, Tuấn Ngọc

• 1992: Dream Studio 30 - Đợi Chờ (Duy Quang 6)

• 1993: Dream Studio 32 - Hãy Yêu Chàng. với Elvis Phương, Tuấn Ngọc

• 1993: Dream Studio 33 - Hai Phương Trời Xa. với Hương Lan

• 1993: Dream Studio 35 - Mộng Nhỏ Ngày Xưa. với Phượng Mai

• 1993: Dream Studio 36 - Tình Thời Chinh Chiến

• 1993: Dream Studio 37 - Chỉ Còn Trái Tim. với Hương Lan, Thái Châu

• 1993: Dream Studio 38: Chàng Là Ai. với Thái Hiền

• 1994: Dream Studio 39: Nắng Quê Mẹ. với Duy Khánh, Hương Lan, Sơn Ca

• 1994: Dream Studio 40 - Tình Yêu Là Chiếc Bóng. với Thái Hiền, Tuấn Ngọc

• 1994: Dream Studio 41 - Tình Đẹp Như Mơ (Duy Quang 7)

• 1994: Dream Studio 43 - Thu Đi Vào Nhớ. với Phựong Mai, Thái Châu

- Trung tâm khác

• 1979: Phượng Nga 3

• 1980: Phạm Duy 3 - Hát Trên Đường Tị Nạn

• 1980: Phạm Duy - Ngục Ca

• 1981: Châu Đình An - Như Những Lời Ca Thép

• 1981: Quê Mẹ Ca 1 - Mây Trôi Trôi Hết Một Đời. với Julie

• 1981: Tiếng Hát Duy Quang (collection thâu trước 1975)

• 1982: Shotguns 64 - Về Đây Nghe Em

• 1983: Bích Liên - Khi Em Nhìn Anh. với Hương Lan

• 1983: Bích Liên - Em Yêu Dấu

• 1983: Màu Kỷ Niệm

• 1984: Thanh Lan 14 - Mắt Lệ Người Tình. với Kim Anh

• 1984: Tú Phương 6 - Tứ Quý Tứ Ca

• 1985: Phạm Duy - Lá Diêu Bông. với Thái Hiền

• 1985: Quê Mẹ 3 - Tình Anh Lính Chiến

• 1985: Tú Phương 8 - Ngậm Ngùi. nhạc Phạm Duy

• 1986: Thúy Nga 12 - Định Mệnh. với Phượng Mai, Elvis Phương

• 1986: Tú Phương 9 - Thương Tình Ca

• 1987: Giáng Ngọc 31- Tứ Quý. với Hưong Lan, Ngọc Lan, Tuấn Vũ

• 1987: Thúy Nga 14 - Ai Buồn Hơn Ai (Làng Văn 40) với Kim Anh

• 1988: Dạ Lan 48 - Je T'aime. với Billy Shane

• 1988: Hà Nguyễn - Đôi Ta Mất Hết Chỉ Còn Nhau. với Thái Hiền

• 1988: Kim Ngân 17 - Biển Mộng. với Ngọc Lan

• 1988: Làng Văn 52 - 10 Năm Tình Cũ. với Kiều Nga

• 1988: Làng Văn 72 - Bên Kia Sông

• 1988: Rong Ca - Người Tình Già Trên Đầu Non. với Thái Hiền

• 1988: Thanh Lan 111 - Lãng Tử (Tứ quý)

• 1989: Asia 50 - Asia Collection 1. với Billy Shane

• 1989: Làng Văn 106 - Chân Trời Tím. với Sĩ Phú, Elvis Phương

• 1989: Thúy Anh 40 - Tuổi Thần Tiên. với Ngọc Lan

• 1990: Phượng Hoàng 22 - Đôi Ngã Chia Ly. với Hưong Lan, Phương Mai, Hoàng Liêm

• 1991: Phượng Hoàng 27 - Nỗi Buồn Sa Mạc. với Thanh Phong, Huơng Lan, Phựong Mai

• 1993: Paris By Night 19 - Tác Phẩm Và Con Người Phạm Duy

• 1994: Phạm Duy Cường 9 - Trường Ca Hàn Mặc Tử

• 1995: Paris By Night 30 - Phạm Duy 2 - Người Tình

• 1997: Phạm Duy - Minh họa Kiều 1

• 1998: Thái Hiền 3 - Tình Vẫn Rong Chơi. với Thái Hiền

• 1998: Kim Lợi - Một Thời Để Nhớ (Duy Quang 8)

• 1999: Kim Lợi - Tình Ta Ngày Đó. Thanh Lam

• 2002: Duy Quang 9 - Mối Tình Trương Chi

• 2002: Phạm Duy - Minh họa Kiều 2

• 2004: Phạm Duy - Hương Ca 2000

• 2004: Phạm Duy - Minh họa Kiều 3

• 2005: Những Bài Tình

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận & phát hành!

Nguồn: Sưu tầm & Đáng tin cậy!

///---

Read More

Hoàng Việt (nhạc sĩ) – Nhạc sĩ nổi tiếng Người Việt

 Hoàng Việt (nhạc sĩ) – Nhạc sĩ nổi tiếng Người Việt

 

Hoàng Việt (nhạc sĩ) – Nhạc sĩ nổi tiếng Người Việt

MỤC LỤC	THÔNG TIN
Sinh	Lê Chí Trực 28 tháng 2, 1928 Chợ Lớn, Nam Kỳ, Liên bang Đông Dương
Mất	31 tháng 12, 1967 (39 tuổi) Cái Bè, Tiền Giang, Việt Nam Cộng hòa
Giới tính	Nam
Quốc tịch	Việt Nam
Dân tộc	Kinh
Nghề nghiệp	Nhạc sĩ
Khen thưởng	Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân
Sự nghiệp chính	Âm nhạc
Bút danh	Lê Trực – Hoàng Việt Hận – Hoàng Việt – Lê Quỳnh
Giai đoạn sáng tác	1944–1967
Dòng nhạc	Nhạc đỏ - Lãng mạn – Giao hưởng
Thành viên của	Đoàn Văn công Trung Nam Bộ, Đoàn Văn công phân liên khu miền Đông Nam Bộ, Đoàn Văn công Quân giải phóng miền Nam
Giải thưởng	Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I (năm 1996) Văn học nghệ thuật

 

Lê Chí Trực (28 tháng 2 năm 1928 – 31 tháng 12 năm 1967), hay còn được biết đến rộng rãi với bút danh Hoàng Việt, là một nhạc sĩ người Việt Nam. Ông là một trong những nhạc sĩ đáng chú ý trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam với nhiều tác phẩm nổi tiếng được sáng tác như "Tình ca", "Nhạc rừng", "Lên ngàn", "Lá xanh", "Quê hương".

Nhạc phẩm "Tình ca" do ông sáng tác năm 1957 đã ra đời trong những năm đầu Việt Nam bị chia cắt, là một trong ca khúc nổi tiếng nhất của ông, mở ra dòng ca khúc đấu tranh thống nhất đất nước trong lịch sử âm nhạc Việt Nam. Ngay sau khi ra đời, "Tình ca" đã được ca sĩ Quốc Hương thu thanh và phát trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam và gây được sự chú ý của thính giả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, ca khúc đã bị một số quan chức văn hóa và cả một số văn nghệ sĩ phê phán, khiến cho ca khúc nhanh chóng bị cấm phát hành. Hoàng Việt còn là một trong những nhạc sĩ tiên phong trong sáng tác và phát triển nhạc giao hưởng tại Việt Nam. Bản giao hưởng sử thi đồ sộ "Quê hương" được ông sáng tác năm 1964 là tác phẩm đầu tiên của nền âm nhạc hàn lâm Việt Nam. Năm 1966, Hoàng Việt cùng một số văn nghệ sĩ vào phục vụ chiến trường miền Nam. Ông qua đời ngày 31 tháng 12 năm 1967 tại quê ngoại của mình, tỉnh Tiền Giang sau khi tham gia chiến đấu trong chiến tranh Việt Nam.

Hoàng Việt được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 1996. Ngày 22 tháng 11 năm 2011, ông được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cùng 4 nhạc sĩ đương thời nổi tiếng khác. Tuy cuộc đời và sự nghiệp nghệ thuật không kéo dài nhưng Hoàng Việt được nhiều nhạc sĩ, nghệ sĩ và khán giả nhận định ông đã để lại cho nền âm nhạc Việt Nam nhiều tác phẩm giá trị.

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận – www.danhnhan.net

Read More

Adolphe Sax – Nhà phát minh người Bỉ

Adolphe Sax – Nhà phát minh người Bỉ

Antoine Joseph Adolphe Sax (6 tháng 11 năm 1814 – 7 tháng 2 năm 1894) là nhạc sĩ, nhạc công chơi flute và clarinet và nghệ nhân chế tạo nhạc cụ. Adolphe sinh ra trong một gia đình có truyền thống chế tạo và sản xuất nhạc cụ. Thân phụ ông là Charles Sax vốn sản xuất nhạc cụ cho triều đình Hà Lan lúc bấy giờ. Charles Sax được biết đến như người phát triển hệ thống cần bấm xoay (rotate valves) được ứng dụng rộng rãi trong các loại kèn đồng ngày nay. Vì thế nên Adolphe được tiếp thu kĩ thuật chế tạo nhạc cụ từ cha ông khi còn rất trẻ.

Adolphe đã học chơi kèn Clarinet và sáo tại đại học hoàng gia Brussels, và là một người chơi nhạc tài năng. Nhưng niềm đam mê sáng chế đã khiến ông quay về với truyền thống chế tạo nhạc cụ của gia đình. Và ông cũng chính là người có những đóng góp quan trọng trong việc cải tiến dòng họ kèn Horn. Chính vì vậy ngày nay nó đã được đặt theo tên ông, Saxhorn. Ngoài ra ông còn tái thiết kế kèn Bass Clarinet lên một tiêu chuẩn tiên tiến vượt bậc như ngày nay. Hơn thế nữa, lúc bấy giờ ông còn mong muốn chế tạo một loại nhạc cụ kết hợp đặc tính của cả Clarinet va Flute. Và cuối cùng loại nhạc cụ mà ông mong muốn cũng đã ra đời vào năm 1840, đó chính là saxophone. Ban đầu saxophone được dùng nhiều trong quân nhạc về sau cây kèn quý tộc này được ứng dụng trong Opera và sau nữa là nhạc Pop, Rock, Jazz.

Ông cũng được biết đến là người chơi Saxophone đầu tiên. Sau khi phát minh ra Saxophone ông đã chuyển đến Paris và làm giáo viên Nhạc viện Paris, để phát triển sự nghiệp biểu diễn Sax của mình. Sau khi Adolphe Sax mất, 1894, con trai của ông là Adolphe Edouard Sax đã thừa kế và tiếp tục xưởng sản xuất cho đến 1928, trước khi nó được bán cho Công ty Henri Selmer.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Lưu Hữu Phước - Nhạc sĩ nổi tiếng người Việt Nam

Lưu Hữu Phước - Nhạc sĩ nổi tiếng người Việt Nam

Lưu Hữu Phước (12 tháng 9 năm 1921 – 8 tháng 6 năm 1989) là một nhạc sĩ người Việt Nam. Ông là tác giả của những bài hát có tầm ảnh hưởng thời Chiến tranh Việt Nam.

Ông là giáo sư, viện sĩ, nhà lý luận âm nhạc; nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin Văn hóa của Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam; nguyên Đại biểu Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thời trẻ và bước đầu của sự nghiệp

Lưu Hữu Phước sinh ngày 12 tháng 9 năm 1921 tại quận Ô Môn, tỉnh Cần Thơ (nay thuộc thành phố Cần Thơ). Thuở nhỏ ông được cha cho học đàn kìm, về sau có chơi cả mandolin, guitar và tự học lý thuyết âm nhạc.

Khoảng cuối thập niên 1930, Lưu Hữu Phước lên Sài Gòn học tại trường Petrus Ký. Trong thời gian này, ông kết thân với Huỳnh Văn Tiểng, Mai Văn Bộ, làm thành bộ 3 Huỳnh - Mai - Lưu, thành lập Câu lạc bộ Học sinh (Scholar Club) ở trường trung học Petrus Ký... là đầu mối hội tụ những học sinh, sinh viên yêu nước. Cũng trong thời gian này, ông sáng tác bài hát "La Marche des Étudiants" vào cuối năm 1939, và cùng Mai Văn Bộ đặt lời tiếng Pháp để làm bài hát chính thức của Câu lạc bộ.

Sau khi đỗ tú tài, Lưu Hữu Phước ra Hà Nội học trường Y - Dược, thuộc Viện Đại học Đông Dương (1940-1944). Thời này, do ảnh hưởng của phong trào Mặt trận Bình dân ở Pháp nên phong trào đấu tranh chính trị của sinh viên Đông Dương rất mạnh mẽ. Lưu Hữu Phước nhanh chóng trở thành một trong những thủ lĩnh của phong trào, và có dịp tiếp xúc với một số thành viên của Việt Minh. Trong những đợt tổ chức các hoạt động về nguồn của sinh viên, Lưu Hữu Phước đã sáng tác được nhiều ca khúc nổi tiếng, như: "Non sông gấm vóc", "Bạch Đằng Giang", "Ải Chi Lăng", "Hát giang trường hận" (sau đổi tên là Hồn tử sĩ), "Hờn sông Gianh", "Người xưa đâu tá" và "Hội nghị Diên Hồng" nhằm hun đúc tình thần dân tộc cho thanh niên.

Nhân cuộc hành hương về Đền Hùng nhân ngày Giỗ tổ Hùng Vương năm 1942, nhằm thức tỉnh sinh viên từ bỏ mộng học giỏi đỗ cao để làm quan cho thực dân Pháp, đồng lòng quyết tâm trau dồi ý thức cứu dân, cứu nước, sẵn sàng tiến lên "đáp lời sông núi" khi Tổ quốc cần, Lưu Hữu Phước đã sửa phần lời Việt của bài "La Marche des Étudiants" thành bài "Thanh niên hành khúc", biểu diễn dưới chân núi Nghĩa Lĩnh do một dàn hợp xướng mấy chục người trình diễn,

Ngày 21 tháng 3 năm 1943, vở ca kịch Tục lụy của ông được trình diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Cái tên Lưu Hữu Phước trở nên nổi tiếng trong giới thanh niên Việt Nam thời bấy giờ.

Lưu Hữu Phước còn có những bút danh khác: Huỳnh Minh Siêng, Long Hưng, Anh Lưu, Hồng Chí.

Năm 1944, Lưu Hữu Phước được Mặt trận Việt Minh giao nhiệm vụ vào Nam tham gia vận động cách mạng cùng với lúc nổ ra phong trào của đông đảo sinh viên ba miền Nam - Trung - Bắc rủ nhau bỏ học để trực tiếp tham gia hoạt động cách mạng. Nhóm Lưu Hữu Phước, Huỳnh Văn Tiểng, Mai Văn Bộ và Đặng Ngọc Tốt trong một đêm đã tập trung soạn ba bài hát: "Xếp bút nghiên", "Mau về Nam" và "Gieo ánh sáng" để kịp thời cổ vũ cho phong trào này, còn được gọi là phong trào Xếp bút nghiên, rầm rộ kéo dài đến mãi tận ngày Cách mạng tháng Tám năm 1945, cùng với sự ra đời của bài ca "Khúc khải hoàn" của ông.

Tham gia công tác văn nghệ

Sau khi Pháp gây hấn ở Nam Bộ, Lưu Hữu Phước tham gia công tác tuyên truyền với chức vụ Giám đốc phòng xuất bản Nam Bộ trong một thời gian ngắn. Tháng 5 năm 1946, Lưu Hữu Phước được điều động ra Hà Nội, nhận nhiệm vụ thành lập Trung ương Nhạc viện (thành lập tháng 9 năm 1946), sau đó ông cùng tập thể Hội Văn hoá Cứu quốc tản cư đi kháng chiến chống Pháp ở Việt Bắc. Ông được giao nhiệm vụ thành lập đội Thiếu nhi tuyên truyền xung phong, sau được đổi tên là Đoàn nhạc kịch Thiếu nhi kháng chiến thuộc Trung ương Nhạc viện. Đoàn đã lần lượt trình diễn một số vở ca kịch do ông sáng tác như Con thỏ ngọc, Diệt sói lang, Phá mưu bù nhìn, Hai chàng lưng gù và Hái hoa dâng Bác (nhân kỷ niệm 60 năm ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh, về sau được Thái Ly chuyển soạn thành vở vũ kịch Chúc thọ Bác Hồ vào năm 1960, vở vũ kịch đầu tiên của Việt Nam. Năm 1950, ông được giao nhiệm vụ thành lập Trường Thiếu nhi Nghệ thuật và được cử làm Giám đốc.

Trong chiến tranh Đông Dương, ông là tác giả của nhiều tác phẩm âm nhạc như "Ca ngợi Hồ Chủ tịch", "Khúc khải hoàn", "Đông Nam Á châu đại hợp xướng", "Tuổi hai mươi", "Thiếu nhi thế giới liên hoan", "Nông dân vươn mình", "Hăngri Máctanh (Henri Martin)", "Em yêu chị Rây-mông", "Cả cuộc đời về ta"...

Trong chiến tranh Việt Nam, từ năm 1954 đến 1965, Lưu Hữu Phước tập kết ra Bắc, làm Trưởng ban Nghiên cứu Nhạc-Vũ thuộc Vụ Nghệ thuật, Bộ Văn hoá, sau đó làm Vụ trưởng Vụ Âm nhạc và Múa, ngoài ra còn được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Ban Thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Ông cũng có công tổ chức sưu tầm dân ca và đã cho ra đời công trình nghiên cứu quan họ. Ông còn góp công thành lập Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), Trường Múa, Trường Sân khấu Điện ảnh, Nhà hát Giao hưởng Hợp xướng Nhạc Vũ Kịch Việt Nam.

Tháng 2 năm 1965, Lưu Hữu Phước được cử vào Nam, giữ chức Chủ tịch Hội Văn nghệ Giải phóng, sau đó Bộ trưởng Bộ Thông tin Văn hóa của Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Trong giai đoạn này, ông đã sáng tác các bài hát như "Dưới cờ Đảng vẻ vang", "Tình Bác sáng đời ta", "Bài hát Giải phóng quân", "Giờ hành động", "Hành khúc giải phóng", "Xuống đường", "Tiến về Sài Gòn", đặc biệt là "Giải phóng miền Nam" – bài hát chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

Sau năm 1975, ông trở về làm Viện trưởng Viện Nghiên cứu Âm nhạc (1978-1989), được phong học hàm Giáo sư và Viện sĩ thông tấn của Viện Hàn lâm Nghệ thuật CHDC Đức, được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Âm nhạc Quốc gia, Thành viên Hội đồng Âm nhạc Quốc tế, ngoài ra còn là Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam.

Ông mất ngày 8 tháng 6 năm 1989 tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Sự nghiệp âm nhạc

Lưu Hữu Phước được xem là một trong những nhạc sĩ đầu đàn, một tài năng lớn của nền âm nhạc Việt Nam hiện đại, đại diện cho phái âm nhạc Nam Bộ trong thời điểm khởi đầu của nền tân nhạc. Ông là một tên tuổi lớn trong nền âm nhạc cách mạng Việt Nam, một danh nhân văn hóa Việt Nam; là một trong những người đầu tiên sử dụng rất thành công thể loại hành khúc – một thể loại từ âm nhạc phương Tây. Ông đã trở thành tác giả của những chính ca xuất sắc, có tầm tư tưởng lớn, giá trị nghệ thuật rất cao và có giá trị lịch sử. Ông là tác giả Quốc ca của cả hai chính thể đối lập nhau là Việt Nam Cộng hòa và Cộng hòa Miền Nam Việt Nam. Những bài chính ca tiêu biểu của ông gồm:

"Thanh niên hành khúc": Bài hát chính thức của tổ chức Thanh niên Tiền phong. Sau này chính quyền Việt Nam Cộng hòa chỉnh lại ca từ và chọn bài này làm Quốc ca với tên Tiếng gọi công dân. Mặc dù bị Lưu Hữu Phước cực lực phản đối do sử dụng trái phép bài hát này, bài hát Tiếng gọi công dân vẫn được sử dụng rộng rãi tại Miền Nam Việt Nam cho tới ngày 30-04-1975. Đến nay bài hát này được phổ biến với lời gốc.

"Lên đàng": Bài hát chính thức của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.

"Hồn tử sĩ": Bài hát được dùng trong các lễ tang theo nghi thức nhà nước của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Bài hát này trước 1975 cũng được Việt Nam Cộng hòa sử dụng trong các nghi thức lễ tang quân đội.

"Giải phóng miền Nam": Bài hát chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Quốc ca Cộng hòa miền Nam Việt Nam.

Ngoài thể chính ca, Lưu Hữu Phước viết ca khúc trữ tình cũng rất thành công. Có lẽ do những yêu cầu của xã hội, của thời cuộc lúc đó mà ông đã phát huy sở trường nhiều ở thể chính ca, ít sáng tác bài ca trữ tình. Lưu Hữu Phước còn sáng tác cho thiếu nhi rất nhiều bài hát có giá trị lớn, nổi tiếng một thời, đến nay vẫn là chuẩn mực cho thể loại ca khúc thiếu nhi: "Thiếu nhi thế giới liên hoan", "Reo vang bình minh",...

Danh hiệu, tôn vinh

Với những đóng góp của Lưu Hữu Phước vào nền âm nhạc Việt Nam, ông đã được Nhà nước Việt Nam tặng thưởng nhiều huân chương, huy chương, trong đó có Huân chương Độc lập hạng nhất (1987), giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt 1 (1996)

Sau năm 1975, được phong học hàm Giáo sư và Viện sĩ thông tấn của Viện Hàn lâm Nghệ thuật CHDC Đức.

Một công viên tại Quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ mang tên Lưu Hữu Phước. Công viên Lưu Hữu Phước có diện tích là 20.055 m². Nhìn từ bên ngoài công viên trông giống một ốc đảo xanh giữa lòng Thành phố Cần Thơ. Nhìn từ trên cao, công viên có hình cây đàn gui-ta như tri ân những cống hiến của ông đối với nền âm nhạc nước nhà.

Một trường Trung học Phổ thông tại Quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ mang tên Trường Trung học Phổ thông Lưu Hữu Phước. Tên ông còn được đặt cho một số trường tiểu học trên cả nước.

Tên của ông được đặt tên cho một con phố ở Hà Nội nằm trong khu đô thị Mỹ Đình II. Phố Lưu Hữu Phước dài 490m, rộng 17,5m, từ đường Lê Đức Thọ đến đường Nguyễn Cơ Thạch, thuộc phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.

Kể từ ngày 07/10/2016, đường Lưu Hữu Phước được kéo dài sang phía bên kia đường Nguyễn Cơ Thạch, qua các trường Lê Quý Đôn, Việt Úc và khu chung cư An Lạc.

Các tác phẩm

Ca khúc

·         Ải Chi Lăng

·         Bạch Đằng Giang

·         Bài hát giải phóng quân

·         Bạn đường đi hội đền Hùng

·         Ca ngợi Hồ chủ tịch (Lãnh tụ ca) (1947)

·         Cả cuộc đời về ta (1958)

·         Dưới cờ Đảng vẻ vang (1960)

·         Đông Nam Á châu đại hợp xướng (1948)

·         Em yêu chị Raymonde (1948)

·         Giải phóng miền Nam (1961)

·         Gieo ánh sáng

·         Giờ hành động

·         Hành khúc Giải phóng

·         Hành khúc học sinh trường Châu Văn Liêm

·         Hát Giang Trường Hận (1942 - 1943)

·         Henri Martin

·         Hội nghị Diên Hồng

·         Hờn sông Gianh (1944)

·         Hồn tử sĩ (1946)

·         Hương Giang dạ khúc

·         Khúc khải hoàn (1945)

·         Kinh cầu nguyện

·         Lên đàng (1944)

·         Lục quân Trần Quốc Tuấn

·         Lời ru chim Lạc

·         Múa vui

·         Non sông gấm vóc

·         Nông dân vươn mình

·         Reo vang bình minh (1947)

·         Thanh niên 3 sẵn sàng (1965)

·         Thiếu nhi thế giới liên hoan (1950)

·         Tấm ảnh Bác Hồ

·         Tiến về Sài Gòn (1966)

·         Tiếng gọi thanh niên (Thanh niên hành khúc, Tiếng gọi Công dân) (1939)

·         Tình Bác sáng đời ta (1969)

·         Thiếu nữ Việt Nam

·         Thượng lộ tiểu khúc

·         Tuổi hai mươi (1950)

·         Việt nữ gọi đàn

·         Vui xuân

·         Xuống đường

Các thể loại khác

Ca cảnh

·         Tụy lụy (phổ theo vở kịch của Khái Hưng) (1943)

·         Con Thỏ Ngọc

·         Diệt sói lang

·         Hội nghị Diên hồng

Ca kịch

·         Bông sen

·         Phá mưu bù nhìn

Kịch múa

·         Hái hoa dâng Bác

Read More