Diệp Minh Tuyền - là một nhà thơ nhưng hầu hết lại được biết như là một nhạc sĩ Việt Nam.

Diệp Minh Tuyền - là một nhà thơ nhưng hầu hết lại được biết như là một nhạc sĩ Việt Nam.

Diệp Minh Tuyền (18-08-1941 - 21-11-1997) là một nhà thơ nhưng hầu hết lại được biết như là một nhạc sĩ Việt Nam. Hầu hết các sáng tác của ông thuộc dòng nhạc đỏ, được biết tới nhiều hơn cả là bài Hát mãi khúc quân hành, nhưng Diệp Minh Tuyền còn là tác giả của ca khúc Tình cờ, một ca khúc trữ tình được giới trẻ yêu thích.

(*) Tiểu sử

Diệp Minh Tuyền sinh ngày 18 tháng 8 năm 1941 tại thành phố Mỹ Tho (lúc bấy giờ gọi là thị xã Mỹ Tho thuộc tỉnh Mỹ Tho), trong một gia đình trí thức yêu nước. Cha ông từng là thủ lĩnh của Thanh niên tỉnh Mỹ Tho thời kháng chiến chống Pháp. Năm 6 tuổi, Diệp Minh Tuyền theo cha mẹ tản cư lên Sài Gòn.

Mê nhạc từ nhỏ, ngày bé ông được mẹ dạy chơi đàn mandolin. Năm 1950, Diệp Minh Tuyền theo mẹ vào chiến khu Đồng Tháp Mười và đã tham gia biểu diễn trong các cuộc văn nghệ của đơn vị mẹ ông. Từ thời kỳ đó, ông bắt đầu ảnh hưởng bởi những ca khúc kháng chiến của các nhạc sĩ như Văn Cao, Lưu Hữu Phước...

Năm 1952, Diệp Minh Tuyền theo cha về Phân liên khu miền Tây ở rừng U Minh. Ông theo học tại trường tiểu học kháng chiến xã Biển Bạch và tham gia đội văn nghệ của nhà trường. Ông cũng tham gia phụ việc làm nhân viên ấn loát thuộc Phòng Chính trị Bộ tư lệnh miền Tây Nam Bộ. Cũng ở đây, Diệp Minh Tuyền có được gặp gỡ nghệ sĩ Quốc Hương.

Năm 1954 Diệp Minh Tuyền tập kết ra Bắc. Ông học ở trường học sinh miền Nam và tham gia ban văn nghệ trường Học sinh miền Nam số 14, một ban văn nghệ khá nổi tiếng ở Hải Phòng. Thời gian này ông viết ca khúc đầu tay Em bé miền Nam, rồi tiếp theo đến Chiều Hạ Long.

Mặc dù dự định thi vào trường Âm nhạc Việt Nam, nhưng nghe lời của cha, năm 1961 ông thi vào Đại học Tổng hợp Văn. Ông tiếp tục chơi nhạc và làm thơ, năm 1962, bài thơ đầu tiên của ông được đăng trên số Xuân của báo Phụ nữ. Từ 1965 đến 1968, ông về làm việc ở tổ lý luận phê bình Viện Văn học Việt Nam. Thơ của ông được nhiều người phổ nhạc như bài "Con đường có lá me bay", "Mùa chim én bay" (được Hoàng Hiệp phổ nhạc), "Màu cờ tôi yêu" (được Phạm Tuyên phổ nhạc)... Ông đã xuất bản được 6 tập thơ.

Sau năm 1975, Diệp Minh Tuyền công tác tại Hội Văn học Nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1978, ca khúc Tình biển của ông được nhiều người biết đến qua tiếng hát Nhã Phương. Khi chiến tranh Tây Nam bùng nổ năm 1979, Diệp Minh Tuyền viết Bài ca tạm biệt, tiếp theo Bài ca người lính, Nếu em là bờ xa, Bài ca thành phố ban chiều, Giã từ cành phượng vĩ... Và đặc biệt là Hát mãi khúc quân hành được giải Nhất cuộc thi viết về lực lượng vũ trang năm 1984. Khoảng cuối thập niên 1990, ca khúc Tình cờ của ông được giới trẻ yêu thích qua tiếng hát ca sĩ Phương Thanh.

Diệp Minh Tuyền từng giữ chức Phó Tổng thư ký Hội Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh kiêm Tổng biên tập Tạp chí Sóng nhạc. Ông còn là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh. Ông còn được nhiều giải thưởng âm nhạc của Thành phố Hồ Chí Minh và là tác giả nhiều bài phê bình âm nhạc, văn hoá.

Ông mất ngày 21 tháng 11 năm 1997 tại Thành phố Hồ Chí Minh do bị tai biến mạch máu não.

(*) Tác phẩm

Tuyển tập thơ

• Mùa nước nổi - 1972 -Nhà xuất bản Giải phóng.

• Đêm châu Thổ - 1976 - Nhà xuất bản Văn học Giải phóng

• Ngây thơ - 1979.

• Con đường có lá me bay - 1987 - Nhà xuất bản Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.

• Hòa âm đỏ - 1998 - Nhà xuất bản Văn học.

Tuyển tập nhạc

• 6 bài hát Diệp Minh Tuyền - 1986 - Nhà xuất bản Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.

• Cánh hoa lưu ly - 1993 Nhà xuất bản Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh

• 11 ca khúc Diệp Minh Tuyền - 1996 Dihavina.

Album nhạc

• Cánh hoa lưu ly - 1995 - Bến Thành Audio-video.

• Chỉ một mình em - 1996 - Dihavina.

Nhạc thiếu nhi

• Chi chi chành chành

• Đi xe lửa

• Nhà trẻ của em

• Vuốt nổ

• Hạt gạo con ai? (thơ Trần Mạnh Hảo)

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN sưu tầm & phát hành

///---

Read More

Vũ Duy Thanh - Nhà thơ - Bảng nhãn cuối cùng của Việt Nam - Người chế tạo tàu ngầm đầu tiên trong lịch sử Việt Nam

Vũ Duy Thanh - Nhà thơ - Bảng nhãn cuối cùng của Việt Nam - Người chế tạo tàu ngầm đầu tiên trong lịch sử Việt Nam

Vũ Duy Thanh (chữ Hán: 武維清, 9-8-1807 - 1859), tự Trừng Phủ, hiệu Mai Khê, Vĩ Nhân, được gọi là "Trạng Bồng" (tuy ông chỉ đỗ bảng nhãn). Ông là một nhà thơ và là quan nhà Nguyễn theo chủ trương chống Pháp trong lịch sử Việt Nam. Đương thời ông được ví như "Quế tiên nơi bình địa, Trạng nguyên chốn dân gian".

Vũ Duy Thanh còn được xem là người chế tạo tàu ngầm đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.

Di tích quốc gia Nhà thờ và mộ Vũ Duy Thanh ở Ninh Bình nằm tại xã Khánh Hải, huyện Yên Khánh.

Vũ Duy Thanh được đặt tên cho các đường phố ở thành phố Tam Điệp, thành phố Ninh Bình, Hải Phòng,...

Năm 2012, ở Yên Khánh, Ninh Bình thành lập Quỹ Khuyến học, khuyến tài Vũ Duy Thanh để trao thưởng hàng năm cho học sinh có thành tích xuất sắc hoặc hoàn cảnh đặc biệt.

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN sưu tầm & phát hành!

///---

Read More

Lưu Trọng Lư - Nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch người Việt Nam (1911–1991)

Lưu Trọng Lư - Nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch người Việt Nam (1911–1991)

Lưu Trọng Lư (19 tháng 6 năm 1911 – 10 tháng 8 năm 1991), là một nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam.

(*) Tiểu sử

Lưu Trọng Lư là người làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông sinh trưởng trong một gia đình quan lại xuất thân nho học. Thuở nhỏ, ông học trường tỉnh, rồi học ở Huế (đến năm thứ 3 tại Quốc học Huế) và Hà Nội. Sau đó, ông bỏ học đi dạy tư, làm văn và làm báo để kiếm sống.

Năm 1932, ông là một trong những nhà thơ khởi xướng và tích cực cổ vũ cho phong trào Thơ mới.

Năm 1933-1934, ông chủ trương mở Ngân Sơn tùng thư ở Huế.

Năm 1941, ông và thơ ông được Hoài Thanh và Hoài Chân giới thiệu trong quyển Thi nhân Việt Nam.

Sau Cách mạng Tháng Tám (1945), ông tham gia Văn hóa cứu quốc ở Huế. Những năm kháng chiến chống Pháp, ông tham gia hoạt động tuyên truyền, văn nghệ ở Bình Trị Thiên và Liên khu IV.

Sau 1954, ông công tác ở Bộ Văn hóa và làm Tổng Thư ký Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam. Năm 1957, ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

Ngày 10 tháng 8 năm 1991, Lưu Trọng Lư mất tại Hà Nội, thọ 80 tuổi. Sau khi mất, ông được an táng tại Nghĩa trang Văn Điển. Năm 1996, hài cốt ông được đưa về an táng tại Tân Thuận Tây, quận 7, TP. HCM. Ông đã được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2000.

Con trai thứ 9 của ông là đạo diễn Lưu Trọng Ninh.

(**) Tác phẩm

Thơ

• Tiếng thu (1939), 52 bài

• Tỏa sáng đôi bờ (1959)

• Người con gái sông Gianh (1966)

• Từ đất này (1971)

• Chị em (1973)

• Bâng khuâng (1988)

• Bao la sầu (1989)

• Cung đàn mùa xuân (nhạc Cao Việt Bách)

• Nắng mới (in trong tập thơ "Tiếng thu" năm 1939)

Sân khấu

• Nữ diễn viên miền Nam (cải lương)

• Cây thanh trà (cải lương)

• Xuân Vỹ Dạ (kịch nói)

• Anh Trỗi (kịch nói)

• Hồng Gấm, tuổi hai mươi tới rồi (kịch thơ,1973)

Văn xuôi

• Người sơn nhân (tập truyện ngắn, 1933)

• Những nét đan thanh (truyện ngắn, 1934)

• Huyền Không động (truyện ngắn, 1935)

• Cô Nguyệt (truyện ngắn, 1937)

• Con đười ươi (truyện ngắn, 1938)

• Huế - một buổi chiều (truyện ngắn, 1938)

• Một người đau khổ (truyện ngắn, 1939)

• Chạy loạn (truyện ngắn, 1939)

• Cô gái tân thời (truyện ngắn, 1939)

• Một tháng với ma (truyện ngắn, 1940)

• Chiếc cáng xanh (truyện dài, 1941)

• Khói lam chiều (truyện dài, 1941)

• Cô Nhung (truyện ngắn, 1941)

• Mẹ con (truyện ngắn, 1942)

• Em là gái trong khung cửa (truyện ngắn, 1942)

• Dòng họ (truyện ngắn, 1943)

• Hổ với Mọi (truyện ngắn, 1944)

• Chiến khu Thừa Thiên (truyện vừa, 1952)

• Truyện cô Nhụy (truyện vừa, 1962)

• Mùa thu lớn (tuỳ bút, hồi ký, 1978)

• Nửa đêm sực tỉnh (hồi ký, 1989)

(*) Đánh giá

Là một trong những người tiên phong của Phong trào Thơ mới, những bài thơ của ông mà "nhiều bài thực không phải là thơ, nghĩa là những công trình nghệ thuật, mà chính là tiếng lòng thổn thức cùng hòa theo tiếng thổn thức của lòng ta" đã góp phần khẳng định vị thế của Thơ mới.

...Con nai vàng ngơ ngác

Đạp trên lá vàng khô... (Tiếng thu)

hay người mẹ với:

...Nét cười đen nhánh sau tay áo

Trong nắng trưa hè trước dậu thưa (Nắng mới)

trong thơ Lưu Trọng Lư đã trở thành những biểu tượng vượt thời gian.

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN sưu tầm & phát hành!

///---

Read More

Jean de La Fontaine – là một nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng của Pháp

Jean de La Fontaine – là một nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng của Pháp

Chân dung Jean de La Fontaine – là một nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng của Pháp

Jean de La Fontaine (phiên âm Tiếng Việt: Giăng đờ La Phông-ten) (8 tháng 7 năm 1621 – 13 tháng 4 năm 1695) là một nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng của Pháp, những bài thơ của ông được biết đến rất rộng rãi vào thế kỷ 17. Theo Gustave Flaubert, ông là nhà thơ Pháp duy nhất hiểu và làm chủ những kết cấu tinh vi trong của ngôn ngữ Pháp trước Victor Hugo. Một bộ phim nói về cuộc sống của ông đã được phát hành tại Pháp vào tháng 4 năm 2007 (Jean de La Fontaine - le défi).

Tiểu sử

La Fontaine sinh ra tại Château-Thierry trong một gia đình người quản lý rừng. Bố mất sớm, ông thừa hưởng sự giáo dục đầy tự do và sâu rộng của mẹ. Từ bé ông đã sống giữa chiến tranh, yêu cảnh rừng núi và thú rừng hoang dã. Học luật xong ở Paris, ông trở về quê hương nối nghiệp cha quản lý khu rừng địa ngục , sống với những người dân đen lao động nghèo khó.

Những năm tháng học tập (1641-1658)

Có rất ít thông tin về những năm tháng học tập của La Fontaine. Người ta chỉ biết rằng Ông ta đã học tại trường Cao đẳng ở Château-Thierry cho đến năm thứ ba, nơi mà ông ta đã học tiếng latin, nhưng không phải là Tiếng Hy Lạp. Vào năm 1641, Ông tham gia vào tu hội Oratoire, nhưng vào năm 1642 ông đã ra khỏi hội tôn giáo này.

Ông tiếp tục học chuyên về luật, và tham gia thường xuyên vào hội những nhà thơ trẻ: kỵ sĩ bàn tròn, nơi mà ông đã gặp Pellisson,François Charpentier, Tallemant des Réaux. Vào năm 1649 Ông đã lấy được bằng luật sư tại quốc hội Paris, trong khi đó vào năm 1647 Cha của ông, đã tổ chức cho ông lễ cưới với Marie Héricart, và năm 24 tuổi ông có một đứa con trai tên là Charles.

Các hoạt động văn học (1664-1679)

Năm 1664, Ông chuyển qua làm việc cho duchesse de Bouillon và duchesse d’Orléans, La Fontaine chia sẻ thời gian làm việc của mình giữ Paris và Château-Thierry, Đó là khi La Fontaine thực hiện những bước đầu tiên vào văn học bằng một câu chuyện hoang đường 'xử bắn l'Arioste', Joconde. Sự viết lại này đã tạo nên một cuộc tranh luận văn học, cuộc tranh luận về sự tự do có thể làm phát triển lối kể theo kiểu hoang đường, nơi mà bản viết nháp là cực kỳ chính xác.

Và hai bộ sưu tập về các câu chuyện tiếp theo sau đó, vào năm 1665 và năm 1666, La Fontaine lại tiếp tục dựa trên những kinh nghiệm có được, nhưng lần này dưới dạng truyện ngắn, đây cũng là thời gian của đạo đức truyền thống, và thể loại ngụ ngôn đã được chọn lựa và ra đời vào năm 1668 dành riêng cho Grand Dauphin.

Năm 1669, La Fontaine đã thêm một thể loại mới vào hoạt động của ông ta, bằng việc cho xuất bản cuốn tuyểu thuyết Tình yêu của Psyché và chàng trai trẻ: trộn lẫn văn xuôi và thơ, một câu chuyện huyền thoại.

Năm 1672 cái chết của công tước Orléans, và lúc ấy cũng là lúc La Fontaine gặp khó khăn về tài chính, và đã ở nhờ tại nhà của Marguerite de La Sablière trong năm 1673.

Vào năm 1674, La Fontaine đã bắt đầu với một thể loại mới đó là opera hợp tác với Jean-Baptiste Lully.

Các tác phẩm

Chính cuộc sống chan hòa với thiên nhiên, gần gũi với người dân thường đã khiến cho thơ văn của ông giàu tính dân gian, giàu chất thơ của cuộc sống và sự thực tinh tế, sinh động. Khi ông miêu tả thiên nhiên hay viết về các loài thú, loài cây, về con cáo, chùm nho, con cừu, cây bắp cải cũng như thể hiện lòng nhân ái bao la của ông đối với người nghèo. Ông có kiến thức uyên bác về cả thiên nhiên và xã hội, giao thiệp rộng rãi với giới tri thức tự do, sống phóng túng, không thích gần gũi cung đình như nhiều nhà văn Cổ điển khác. Có lẽ vì vậy ông không được vua Louis XIV của Pháp ưa thích.

La Fontaine sáng tác nhiều tác phẩm với những thể loại khác nhau: Truyện, thơ (1665), tiểu thuyết (Xise, 1664-1674), kịch, nhưng ông nổi tiếng thế giới với tập Ngụ ngôn (1666-1694) gồm 12 quyển. Ông bước vào Viện Hàn lâm Pháp năm 1683.

Văn phong của La Fontaine giàu chất thơ, dí dỏm và hàm súc đa nghĩa. Truyện của ông gồm trên 60 truyện in thành tập, nổi bật với tài kể chuyện. Thơ ngụ ngôn của nhà thơ tiêu biểu cho bút pháp nhẹ nhàng linh hoạt, uyên bác, hài hước, dí dỏm và cũng mơ mộng, phóng túng. Thơ của ông mang tính chất dân tộc sâu sắc, là biểu tượng của nền văn hóa Pháp.

La Fontaine có nhiều bài thơ nổi tiếng: Ve và Kiến, Quạ và cáo, Chó sói và cừu non, Thần chết và lão tiều phu, Con cáo và chùm nho, Gà trống và cáo, Ông già và các con, Gà mái đẻ trứng vàng, Chó thả mồi bắt bóng, Đám ma sư tử, Hội đồng chuột,... Chúng phản ánh chân thực những mặt trái và tình huống của xã hội thời bấy giờ.

Nhà thơ kế thừa truyền thống sáng tác của các nhà thơ ngụ ngôn trước ông như Edov[ai nói?] (Hy Lạp), Brabiux[ai nói?] (Syria), Phedro[ai nói?] (La Mã) và sáng tạo nhiều hình tượng mới có tính chất thời đại.

Xã hội loài vật trong ngụ ngôn tượng trưng cho xã hội Pháp thời đại La Fontaine sống, với các cung bậc, tầng lớp, những mâu thuẫn bộc lộ bản chất của xã hội đó: từ những người thấp cổ bé họng đến những vị quyền cao chức trọng.

La Fontaine trở thành nhà văn quen thuộc của mọi lứa tuổi, mọi thời đại, và ngày nay thơ ông vẫn giữ nguyên giá trị thời sự sâu sắc.

Vinh danh

Ngày 8 tháng 7 năm 2011, nhằm kỉ niệm 390 năm ngày sinh, ông được Google Doodle vinh danh vì những cống hiến to lớn của mình.

Thư viện

Pierre Clarac, La Fontaine, Bordas, 1949.

René Jasinski, La Fontaine và những tập ngụ ngôn đầu tiên, Nizet, 1966.

Jean-Pierre Collinet, Thé giới văn học của La Fontaine, báo universitaires de Grenoble, 1970.

Louis Marin, Câu truyện kể là một cái bẫy, Minuit, 1978.

tham khảo Le Fablier, từ năm 1989, annuelle.

Patrick Dandrey, Sự bịa đặt của những chuyện ngụ ngôn, Klincksieck, 1992.

Olivier Leplatre, Những khả năng và lời nói trong chuyện Ngụ Ngôn, PUL, 2000.

Jean-Charles Darmon, Triết lý trong ngụ ngôn. La Fontaine et la crise du Lyrisme, PUF, 2002.

Marc Escola, 6 cách sắp xếp bố cục của La Fontaine, Báo Đại học Vincennes, 2003.

Danh mục phim

2007: Jean de la Fontaine, Sự thách thức, Thực hiện bởi Daniel Vigne.

Câu nói nổi tiếng

" Làm việc ngăn nắp sẽ đem đến cho ta tính nhẫn nại và sự hài lòng”

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận – www.danhnhan.net

Read More

Alessandro Manzoni – là một nhà thơ và tiểu thuyết gia người Ý

Alessandro Manzoni – là một nhà thơ và tiểu thuyết gia người Ý

Alessandro Manzoni – là một nhà thơ và tiểu thuyết gia người Ý

MỤC LỤC	THÔNG TIN
Sinh	Alessandro Francesco Tommaso Manzoni 7 tháng 3 năm 1785 Milan, Duchy of Milan
Mất	22 tháng 5 năm 1873 (88 tuổi) Milan, Vương quốc Ý
Nơi an táng	Nghĩa địa Milano
Nghề nghiệp	Nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch
Quốc tịch	Áo-Ý
Trào lưu	Chủ nghĩa lãng mạn
Phối ngẫu	Enrichetta Blondel (cưới 1808–1833); her death Teresa Borri (cưới 1837–1861); her death
Con cái	Giulia Claudia (1808–1834) Pietro Luigi (1813–1873) Cristina (1815–1841) Sofia (1817–1845) Enrico (1819–1881) Clara (1821–1823) Vittoria (1822–1892) Filippo (1826–1868) Matilde (1830–1856)
Thân nhân	Cesare Beccaria (ông nội) Massimo D'Azeglio (con rể)

 

 

Alessandro Francesco Tommaso Manzoni (tiếng Ý: [alesˈsandro manˈdzoːni]; 07 tháng 3 năm 1785 - ngày 22 tháng 5 năm 1873) là một nhà thơ và tiểu thuyết gia người Ý. Ông nổi tiếng với cuốn tiểu thuyết I Promessi Sposi (Người được đính hôn, 1840), thường được xếp hạng trong số những kiệt tác của văn học thế giới. Cuốn tiểu thuyết cũng là một biểu tượng của Risorgimento Ý, cả về thông điệp yêu nước của nó và bởi vì nó là một mốc quan trọng trong sự phát triển của, thống nhất tiếng Ý hiện đại.

Tiểu sử

Manzoni sinh ra tại Milan, Ý, vào ngày 07 tháng 3 năm 1785. Pietro, cha ông, tuổi khoảng năm mươi, thuộc về một gia đình cũ của Lecco, ban lãnh chúa phong kiến ​​của Barzio, trong Valsassina. Ông ngoại của ông, Cesare Beccaria, là một tác giả nổi tiếng và nhà triết học, và mẹ anh Giulia có tài năng văn học.

Alessandro trẻ tuổi đã trải qua hai năm đầu tiên trong đời ở Cascina Costa trong Galbiate và cậu đã được bà vú Caterina Panzeri nuôi nấng. Năm 1792 cha mẹ của cậu chia tay và mẹ của cậu bắt đầu một mối quan hệ với Carlo Imbonati trí thức, họ di chuyển đến nước Anh và sau đó đến Paris. Vì lý do này, con trai của họ đã được nuôi nấng ở một số viện nghiên cứu tôn giáo.

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận – www.danhnhan.net

Read More

Thanh Hải – Nhà thơ, Tác giả nổi tiếng với bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”

Thanh Hải – Nhà thơ, Tác giả nổi tiếng với bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”

Thanh Hải (1930-1980), tên thật Phạm Bá Ngoãn là một trong những ngòi bút tiêu biểu của Cách mạng Việt Nam.

Tiểu sử

Nhà thơ Thanh Hải sinh ngày 4 tháng 11 năm 1930 tại xã Phong Bình, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Ông xuất thân trong một gia đình trí thức, nhưng nghèo. Cha ông làm nghề dạy học, mẹ ông là nông dân. Ông là anh cả trong gia đình gồm ba anh em. Hai em của ông là Phạm Bá Chất và Phạm Bá Liên đều đóng góp cho cách mạng nhưng không được nhắc đến nhiều như người anh của mình. Ông là người con yêu gia đình, một nhà thơ yêu nước vì cuộc sống nên khi Thanh Hải 17 tuổi, ông đã tham gia cách mạng ở huyện Hương Thủy làm chính trị viên Đoàn Văn công Thừa Thiên Huế.

Vào năm 1954 - 1964, ông ở lại quê hương hoạt động, làm cán bộ tuyên huấn tỉnh. Trong các năm 1964 - 1967, ông phụ trách báo Cờ giải phóng của thành phố Huế. Sau đó, ông làm Ủy viên chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam, Chi hội phó chi Hội văn nghệ giải phóng Bình Trị Thiên.

Từ sau năm 1975, ông làm Tổng thư ký Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên, đồng thời là Ủy viên thường vụ Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Việt Nam, Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam.

Sống được 5 năm trong hòa bình thì ông bị bệnh hiểm nghèo xơ gan cổ trướng, phải nằm Bệnh viện Trung ương Huế. Khi đó, ông viết bài thơ Mùa xuân nho nhỏ. Chẳng bao lâu sau khi viết bài thơ này, ông qua đời vào ngày 15 tháng 12 năm 1980. Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" được in trong tập thơ "Huế mùa xuân".

Tác phẩm

Trong suốt 50 năm cuộc đời của ông, Thanh Hải có 5 tập thơ:

·         Những đồng chí trung kiên (1962)

·         Huế mùa xuân (tập 1-1970, tập 2-1975) tập thơ

·         Mùa xuân nho nhỏ (11/1980) (được nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc tháng 12/1980)

·         Ánh Mắt (1956)

·         Mưa xuân đất này (1982) tập thơ

Nhận xét

Nhà nghiên cứu văn học Trần Hữu Tá viết:

“Cuộc đấu tranh bền bỉ, anh dũng của nhân dân miền Nam của nhân dân Thừa Thiên, là nguồn cảm hứng chủ yếu của thơ Thanh Hải. Sau năm 1975, thơ ông càng chín hơn. Bài "Mùa xuân nho nhỏ" (1980, làm trên giường bệnh trước khi mất không lâu) là thành công tiêu biểu hơn cả.

Nói chung, thơ ông chân thật, bình dị, đôn hậu và chân thành. Đối với nền thơ chống Mỹ của miền Nam, Thanh Hải là một trong những cây bút có nhiều đóng góp...”

— Trần Hữu Tá

Giải thưởng

·         Giải thưởng văn học Nguyễn Đình Chiểu (1965)

·         Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (đợt 2, năm 2000, truy tặng)

·         Giải nhất cuộc thi thơ của tuần báo Thống nhất (1959).

·         Giải nhì cuộc thi thơ của tuần báo Thống nhất (1962).

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Tạ Tỵ - Họa sĩ, Nhà thơ, Nhà văn Việt Nam

Tạ Tỵ - Họa sĩ, Nhà thơ, Nhà văn Việt Nam

Tạ Tỵ (1921 – 2004), tên thật là Tạ Văn Tỵ, là một họa sĩ và còn là một nhà thơ, nhà văn Việt Nam.

Tiểu sử

Ông sinh ngày 3 tháng 5 năm 1921 (tức ngày 26 tháng 3 năm Tân Dậu) tại Hà Nội. Nhưng trong giấy khai sinh của ông lại ghi là ngày 24 tháng 9 năm 1922, vì khai muộn mất một năm.

Từ khi còn là một sinh viên, Tạ Tỵ đã thành danh khá sớm. Năm 1941, nhờ nhận một giải thưởng tranh, ông được đến thăm kinh đô Huế.

Năm 1943, ông tốt nghiệp tại trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Và cũng năm này, bức tranh "Mùa Hè" của Tạ Tỵ đoạt một giải thưởng của Salon Unique.

Năm 1946, chiến tranh nổ ra giữa Việt Nam và Pháp, Tạ Tỵ cùng với nhiều họa sĩ Việt Nam khác, đã tham gia mặt trận Việt Minh chống Pháp và ông là người thầy dạy mỹ thuật đầu tiên trong Liên khu 3. Tác phẩm "Nhớ Hà Nội" năm 1947 (20 × 25 cm) được Tạ Tỵ vẽ trong giai đoạn này.

Tháng 5 năm 1950, Tạ Tỵ rời khỏi vùng kháng chiến để trở về Hà Nội. Ông viết cho một người bạn rằng "Cách suy nghĩ của tôi không hợp với kháng chiến sau mấy năm chung sống với họ".

Bắt đầu từ đầu thập niên 1950, ngoài tài vẽ chân dung hí họa, ông còn sáng tác trên nhiều lĩnh vực khác, như: truyện, thơ, kịch bản, bút ký...

Năm 1951, ông triển lãm 60 bức tranh tại Hà Nội.

Sau 1954, ông vào Nam và sống ở Sài Gòn. Ở đây ông đã phục vụ trong quân đội Việt Nam Cộng Hòa với cấp bậc sau cùng là trung tá trong Tổng cục Chiến tranh Chính trị.

Năm 1956, ông triển lãm hơn 60 bức tranh đầu tiên tại Sài Gòn. Năm 1961, ông triển lãm lần thứ hai 60 bức tranh lập thể và trừu tượng cũng ở nơi đó.

Năm 1975, sau thời gian học tập cải tạo, ông cùng vợ con vượt biển đến Malaysia và đến định cư tại Hoa Kỳ.

Trong thời gian sống tại nước ngoài, Tạ Tỵ lại tiếp tục sáng tác. Năm 2003 sau khi vợ ông qua đời tại Hoa Kỳ, ông quyết định trở về Việt Nam với ước vọng sống những ngày cuối cùng ở quê hương mình.

Vào 10 giờ sáng 24 tháng 8 năm 2004 (mùng 9 tháng 7 năm Giáp Thân), Tạ Tỵ đã từ trần tại nhà riêng số 18/8 đường Phan Văn Trị, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh, sau một cơn bệnh kéo dài do tuổi già, hưởng thọ 83 tuổi.

Tác phẩm

Hội họa

·         Năm 1951: triển lãm 60 bức tranh tại Hà Nội.

·         Năm 1956: cuộc triển lãm hơn 60 bức tranh đầu tiên tại Sài Gòn.

·         Năm 1961: Cuộc triển lãm lần thứ hai 60 bức tranh lập thể và trừu tượng ở Sài Gòn.

Tác phẩm của ông được trưng bày tại nhiều bảo tàng viện nghệ thuật quốc tế ở Tokyo, San Francisco, New York và Paris

Văn chương

·         Những Viên Sỏi (tập truyện), Nhà xuất bản Nam Chi Tùng Thư 1962

·         Yêu Và Thù (tập truyện), Nhà xuất bản Phạm Quang Khai 1970

·         Mười Khuôn Mặt Văn Nghệ (nhận định văn học), Nhà xuất bản Nam Chi Tùng Thư 1970

·         Phạm Duy Còn Đó Nỗi Buồn, Nhà xuất bản Văn Sử Học 1971

·         Cho Cuộc Đời (thơ), Nhà xuất bản Khai Phóng 1971

·         Mười Khuôn Mặt Văn Nghệ Hôm Nay (Nhận định văn học), Nhà xuất bản Lá Bối 1972

·         Bao Giờ (tập truyện), Nhà xuất bản Gìn Vàng Gởi Ngọc 1972

·         Ý Nghĩ (tạp văn), Nhà xuất bản Khai Phóng 1974

·         Đáy Địa Ngục (hồi ký), Nhà xuất bản Thằng Mõ 1985

·         Những Khuôn Mặt Văn Nghệ - Đã Đi Qua Đời Tôi (hồi ký), Nhà xuất bản Thằng Mõ 1990

·         Xóm Nhà Tôi (tập truyện), Nhà xuất bản Xuân Thu 1992

·         ...

Nhận xét

Tạ Tỵ là một nghệ sĩ đa tài. Ban đầu ông có vẽ sơn mài, cùng thời kỳ với những họa sĩ như Nguyễn Gia Trí, Lê Phổ, Nguyễn Tư Nghiêm... Nhưng ông được biết đến nhiều hơn cả khi đi theo trường phái tranh lập thể. Theo họa sĩ Trịnh Cung, Tạ Tỵ là người gắn bó và đi đầu trong phong cách hội họa lập thể ở Việt Nam từ thập niên 1940 đến 1960. Sang thập niên 1970, ông chuyển sang phong cách trừu tượng.

Tuy sống trong thời kì hai miền Việt Nam chia cắt, nhưng người ta không tìm thấy bóng dáng chiến tranh trong hội họa Tạ Tỵ. Một mảng tranh được công chúng biết đến nhiều là những bức ký họa do Tạ Tỵ vẽ về những nghệ sĩ mà ông quen biết. Những bức chân dung các nghệ sĩ như Phạm Duy, Phạm Đình Chương, Đái Đức Tuấn, Vũ Hoàng Chương, Trịnh Công Sơn... có thể tìm thấy nhiều trên sách báo miền Nam Việt Nam trước 1975 và được giới nghệ sĩ đánh giá cao.

Ngoài hội họa, ông còn nổi tiếng trên nhiều lĩnh vực sáng tác: truyện, thơ, kịch bản, bút ký... Trong hơn nửa thế kỷ sáng tác, Tạ Tỵ đã để lại nhiều tác phẩm với các thể loại khác nhau.

Đề tựa cho tuyển tập truyện ngắn Những Viên Sỏi của Tạ Tỵ xuất bản lần đầu tiên, Nhà văn Nguyễn Hoạt viết: "Tôi nhận thấy trong con người Tạ Tỵ cũng như trong tác phẩm văn chương của anh, cái đáng yêu nhất, đáng quý nhất vẫn là 'Tình Thương' chân thành, một 'Tình Thương' do sự khích động qua xúc cảm mà bật ra, chứ không phải là một thứ văn chương hời hợt, giả tạo."

Tranh Tạ Tỵ

Năm 1951, Tạ Tỵ triển lãm tranh tại Hà Nội, có lẽ bức tranh sơn dầu mang tên Cô Đơn (67 x 54.5 cm) đã có mặt.(xem ảnh) Bức tranh Cô Đơn được nhà Sotheby đấu giá hồi tháng 4 năm 2000, và bán được với giá khá cao: 19.550 Singapore dollars.

Trong catalogue của Sotheby đã nhận xét bức tranh:

"Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu của thời kỳ Lập Thể của Tạ Tỵ. Tác giả sử dụng tài tình những màu sắc mạnh mẽ, đặt nhân vật ngay vào ngay trung tâm bức tranh, những hình thể kỹ hà, chẳng hạn như việc xử lý mái tóc không tuân theo luật đăng đối, đường nét mạnh bạo của chiếc cổ và sự sắp xếp của khăn quàng thành những mặt cắt của một hình kim cương… tất cả bố cục này tạo thành một bức tranh Lập Thể độc đáo."

Vào đầu thập niên 1960, Tạ Tỵ vẽ một loạt 50 chân dung của các nhân vật văn nghệ miền Nam Việt Nam. Đây là loạt tranh chân dung đầu tiên thể hiện những cá nhân độc đáo, trong một phong cách đặc biệt. Sự phối hợp truyền thần và phong cách Lập thể, những mảng màu tương phản gắt gao cắt nhau, nhằm bộc lộ cá tính và nghề nghiệp của nhân vật.

Như bức tranh Chân dung Vi Huyền Đắc là một ví dụ. Vi Huyền Đắc vừa là nhà ngôn ngữ học, tự vị học và nhà viết kịch. Nhưng nơi con người có nhiều khả năng này, Tạ Tỵ đã chọn "nhà viết kịch" để thể hiện Vi Huyền Đắc: chân dung được trình bày bên cạnh bức màn sân khấu đỏ rực, cứ như Vi Huyền Đắc đang ở bên cánh gà.

Bức Mùa hè đỏ lửa (1972, 350 x 170 cm), khi Tạ Tỵ trở về Việt Nam, bức tranh được đổi tên Cất Cánh, vẽ theo phong cách trừu tượng, được treo ở Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1998. Đây là bức tranh sơn dầu lớn nhất trong bộ sưu tập của nhà bảo tàng này.

Thơ Tạ Tỵ

Thương về năm cửa Ô xưa

Tôi đứng bên này vỹ tuyến

Thương về năm cửa Ô xưa

Quan Chưởng đêm tàn dẫn lối

Đê cao hun hút chợ Dừa

Cầu Rền mưa dầm lầy lội

Gió về đã buốt lòng chưa?

Yên Phụ đôi bờ sóng vỗ

Nhị Hà lấp lánh sao thưa

Cầu Giấy đường hoa phượng vĩ

Nhớ nhung biết mấy cho vừa...

Cửa Ô ơi, cửa Ô

Năm ngả đường đất nước

Trôi từ vạn nẻo sông hồ

Nắng mưa bốn hướng đổ vào lòng Hà Nội

Gục đầu nhớ tiếng võng đưa!...

Có biết chăng ai, mái tóc bồng bềnh chảy xuôi ý đẹp

Có nhớ chăng ai, lệ nào ướt đẫm tình người

Tê tái tiếng cười

Từng cánh hoa đời khép lại

Thương về năm cửa Ô xưa!...

 

Câu chuyện ngày xưa

(Trích)

...Một buổi em đi mười chín

Lấy chồng Kinh Bắc xa xôi.

Đồi núi chập chùng mở hội,

Gió về se lạnh lòng tôi.

Gác nhỏ giã từ tưởng vọng

Mưa về quằn quại tiếc thương

Đâu giấc mơ tình dằng dặc?

Nhìn qua ô cửa mười phương...

...Em lại trở về buồng cũ

Bên chồng ôm ấp con thơ.

Tôi lại trở về gác nhỏ,

Nhìn em như chẳng bao giờ.

Nhưng thôi còn đâu buổi ấy

Tôi ngồi dằn bút lòng đau.

Gác cũ trơ vơ gạch ngói,

Kinh thành tang tóc lên màu.

Phố nhỏ nằm trơ nắng rãi

Bóng nghiêng cây đổ đường dài.

Lớp lớp nhà xiêu bụi trắng,

Mùa thu tím sắc lòng ai?

Em có về đây một buổi

Tôi chờ đã héo màu hoa.

Năm tháng phai xanh tàn tạ,

Hờ ơi, thuở ấy đâu mà ?...

(Hà Nội, 1952)

 

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More