Lý Nhân Tông – Nhân vật Hoàng Gia Việt Nam – Hoàng đế thứ tư của Nhà Lý trong Lịch sử Việt Nam
 |
| Tượng Lý Nhân Tông tại Văn Miếu Quốc Tử Giám |
MỤC LỤC |
THÔNG
TIN |
|
Hoàng
đế Đại Việt |
Nhân
vật Hoàng Gia Việt Nam |
|
Trị vì |
1 tháng 2 năm 1072 – 15 tháng 1 năm 1128 55 năm, 348 ngày |
|
Nhiếp chính |
Thái hậu Linh Nhân Lý Đạo Thành Lý Thường Kiệt |
|
Tiền nhiệm |
Lý Thánh Tông |
|
Kế nhiệm |
Lý Thần Tông |
|
Sinh |
22 tháng 2, 1066 Cung Động Tiên, Thăng Long |
|
Mất |
15 tháng 1, 1128 (61 tuổi) Điện Vĩnh Quang, Thăng Long |
|
An táng |
Lăng Thiên Đức |
|
Tên húy |
Lý Càn Đức (李乾德) |
|
Niên hiệu |
Thái Ninh (1072-1076) Anh Vũ Chiêu Thắng (1076-1084) Quảng Hựu (1085-1092) Hội Phong (1092-1100) Long Phù (1101-1109) Hội Tường Đại Khánh (1110-1119) Thiên Phù Duệ Vũ (1120-1126) Thiên Phù Khánh Thọ (1127-1127) |
|
Tôn hiệu |
Hiếu
Thiên Thể Đạo Thánh Văn Thần Vũ Sùng Nhân Ý Nghĩa Hiếu Từ Thuần Thành Minh Hiếu
Hoàng Đế (憲天體道聖文神武崇仁懿義純誠明孝皇帝) |
|
Thụy hiệu |
Hiếu Từ Thánh Thần Văn Vũ Hoàng Đế (孝慈聖神文武皇帝) |
|
Miếu hiệu |
Nhân Tông (仁宗) |
|
Triều đại |
Nhà Lý |
|
Thân phụ |
Lý Thánh Tông |
|
Thân mẫu |
Linh Nhân Hoàng thái hậu |
|
Tôn giáo |
Phật giáo |
Lý Nhân Tông (chữ
Hán: 李仁宗 22 tháng 2 năm 1066 – 15 tháng 1 năm 1128) là vị hoàng đế thứ tư của
nhà Lý trong lịch sử Việt Nam. Ông trị vì Đại Việt từ năm 1072 đến năm 1128, tổng
cộng gần 56 năm, cũng là vị vua có thời gian trị vì lâu nhất trong lịch sử
phong kiến Việt Nam.
Ông
tên thật là Càn Đức, là con trai đầu
lòng của Lý Thánh Tông. Năm 1072, Thánh Tông qua đời, Thái tử Càn Đức mới 6 tuổi
lên ngôi tức vua Nhân Tông. Mẹ đích của Nhân Tông là Thượng Dương Thái hậu cùng
Thái sư Lý Đạo Thành phụ chính. Sau này, Nhân Tông nghe lời mẹ ruột là Thái phi
Linh Nhân, bắt Thái hậu Thượng Dương chôn theo vua Thánh Tông. Từ đây, Linh
Nhân Thái hậu và Thái úy Lý Thường Kiệt nắm việc triều chính; hai người này biếm
Lý Đạo Thành vào miền Nam một thời gian rồi phục chức. Thái hậu Linh Nhân cùng
các tể thần Lý Thường Kiệt, Lý Đạo Thành có ảnh hưởng lớn tới việc nước ngay cả
khi Nhân Tông trưởng thành.
Dưới
thời trị vì của Nhân Tông, nước Việt phồn vinh, "dân được giàu
đông".[1] Ông rất quan tâm đến nông nghiệp – thủy lợi, đã cho đắp đê ở nhiều
nơi và mở rộng luật cấm giết trâu. Thời Nhân Tông còn nổi bật với việc tổ chức
khoa thi Nho học đầu tiên của Đại Việt (1075) và xây dựng Văn Miếu – Quốc Tử
Giám (1076). Phật giáo cũng phát triển; nhà vua và mẹ là Linh Nhân đều là những
Phật tử mộ đạo, đã cho xây nhiều chùa tháp và khuyến khích việc hành đạo của
các thiền sư. Về đối ngoại, năm 1075, đế quốc Tống dòm ngó Đại Việt, Nhân Tông
sai Lý Thường Kiệt đi đánh, liên tiếp phá tan quân Tống ở 3 châu Ung, Khâm,
Liêm (đất Tống) và sông Như Nguyệt (đất Việt). Sau năm 1077, giữa Việt và Tống
không còn cuộc chiến lớn nào. Trong khi đó các nước Chiêm Thành, Chân Lạp thần
phục Đại Việt, thường gửi sứ sang cống.
Tuy ở
ngôi lâu năm, Lý Nhân Tông không có con trai để nối dõi. Ông nhận nuôi một người
cháu là Lý Dương Hoán rồi lập làm thái tử. Đó là Lý Thần Tông, làm vua trong
vòng 11 năm sau khi Nhân Tông mất.
Thời
đại của Lý Nhân Tông cùng với ông nội là Lý Thái Tông và cha là Lý Thánh Tông
được xem là thời thịnh vượng của Nhà Lý với tên gọi là Bách niên Thịnh thế (百年盛世).
///---
THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận – www.danhnhan.net
