Duy Quang - ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam

Duy Quang - ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam

Duy Quang (4 tháng 11 năm 1950 – 19 tháng 12 năm 2012) tên thật Phạm Duy Quang là một ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam. Ông được coi là một trong những ca sĩ nổi bật của tân nhạc Việt Nam thuộc thế hệ thứ hai, với chất giọng ngọt ngào, tình cảm. Ông hát nhiều thể loại như nhạc tình 1954–1975, nhạc tiền chiến và nhạc vàng, tuy nhiên nổi tiếng nhất với những bài tình ca do cha ông, nhạc sĩ Phạm Duy sáng tác.

(*) Cuộc đời

Ca sĩ Duy Quang là con của nhạc sĩ Phạm Duy và nữ danh ca Thái Hằng, người gốc Hà Nội, sinh tại Chợ Neo (Bắc Lương, Thọ Xuân), Thanh Hóa. Tên khai sinh của ông là Phạm Duy Quảng, tuy nhiên khi gia đình di cư vào Nam, làm lại giấy khai sinh thì bị ghi sai thành Phạm Duy Quang.

Duy Quang là một thành phần trong đại gia đình nghệ sĩ. Ngoài người cha là nhạc sĩ Phạm Duy, mẹ là ca sĩ Thái Hằng, còn có dì ruột là danh ca Thái Thanh, cậu ruột là các nhạc sĩ Phạm Đình Chương (tức Hoài Bắc), Phạm Đình Viêm (tức Hoài Trung) và nghệ sĩ Phạm Đình Sỹ (tức Hoài Nam). Các em ruột anh gồm Thái Hiền, Thái Thảo, Duy Cường đều thành công trên con đường nghệ thuật. Ngoài ra ông còn có em rể là ca sĩ Tuấn Ngọc (chồng của Thái Thảo), em dâu là ca sĩ Thiên Phượng (vợ của Duy Cường) cùng các chị, em họ như Mai Hương, Ý Lan.

Khi còn nhỏ, Duy Quang theo gia đình vào Sài Gòn. Cũng như những người em khác trong gia đình, ông được cha hướng theo nghiệp âm nhạc từ nhỏ. Ông khởi nghiệp ca sĩ từ năm 17 tuổi, nhưng rành nhạc lý từ năm 10 tuổi, ngoài hát, ông còn biết chơi mandolin, guitar, dương cầm, trống.

Vào những năm 1960, do bị bố cấm chơi nhạc (theo lời kể của Duy Cường thì nhạc sĩ Phạm Duy đã ít nhất 2 lần đập đàn khi thấy các con chơi nhạc) nên Duy Quang bắt đầu sự nghiệp ca hát với các ban nhạc ở Nha Trang chuyên hát cho các club Mỹ, nổi bật nhất trong số đó là "The Free Ones" (Julie và Duy Cường cũng là thành viên của ban nhạc này). Sau này, The Free Ones tan rã khi nhạc sĩ Phạm Duy đánh điện bắt các con trở về Sài Gòn. Và khi nhận thấy rằng không thể ngăm cấm các con được nữa, nhạc sĩ Phạm Duy đã để các con mình theo đuổi sự nghiệp âm nhạc. Và tên tuổi của Duy Quang thực sự nổi bật vào đầu những năm 1970 khi thành lập nhóm nhạc gia đình "The Dreamers" với các thành viên trong gia đình mình (gồm Duy Quang, Duy Minh, Duy Hùng, Duy Cường, Julie, Vény và sau này là Thái Hiền) dưới sự đỡ đầu của Phạm Duy. The Dreamers trở thành một ban nhạc tiên phong cho phong trào trình diễn nhạc nước ngoài và nhạc trẻ, với những bài hát nhạc ngoại lời Việt của The Rolling Stones, The Carpenters, The Beatles, The Shadows. Bên cạnh đó, ông còn được cha sáng tác riêng cho một số tình khúc phù hợp với chất giọng, như Còn Chút Gì Để Nhớ, Con Đường Tình Ta Đi, Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng, Chỉ Chừng Đó Thôi, hay những bài phổ thơ Nguyễn Tất Nhiên như: Em Hiền Như Ma-soeur, Thà Như Giọt Mưa, Hai Năm Tình Lận Đận…, Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ, Anh vái trời, rất được ưa thích trong giới sinh viên thời bấy giờ và dần trở thành cái tên quen thuộc trong các Đại hội nhạc trẻ, và đó cũng là những ca khúc gắn liền với tên tuổi ông về sau. Ngoài ca hát, ông còn sáng tác một số nhạc phẩm, trong đó nổi bật nhất là ca khúc Kiếp đam mê được nhiều người yêu thích và nhiều ca sĩ thể hiện.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, gia đình ông ly tán do cha mẹ ông và các em (Thái Hiền, Thái Thảo, Duy Đức, Thái Hạnh) đã di tản ra nước ngoài, còn Duy Quang, Duy Minh, Duy Hùng và Duy Cường không theo kịp. Ông gần như không hoạt động âm nhạc cho đến năm 1978, sang Pháp dưới sự bảo lãnh của Julie và 1 năm sau đó, khi chuyển qua Mỹ định cư, đoàn tụ cùng gia đình và thành lập trung tâm Dream Studio chuyên sản xuất các album ca nhạc. Chính Duy Quang là người đã đưa ra ý tưởng đưa truyện ma của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn sang định dạng audio thay vì sách giấy, Và ông cũng đảm nhiệm phần âm nhạc và sản xuất các băng truyện ma đó trong một thời gian dài. Tại đây ông tiếp tục sự nghiệp ca hát của mình với những ca khúc trữ tình hải ngoại khi cộng tác với nhiều Trung tâm với các buổi Đại nhạc hội ghi hình. Thời gian này ông kết hôn với nữ danh ca Julie, nhưng không đăng ký kết hôn. Năm 1982, ông và Julie chia tay sau khi có chung một người con gái. Hai năm sau ông kết hôn chính thức với bà Mỹ Hà, lúc đó là hoa khôi người Việt ở Washington, cho đến khi hai người chính thức chia tay vào năm 2002.

Năm 2004, Duy Quang có ý định về Việt Nam, 1 năm sau, ông cùng Duy Cường và cha là nhạc sĩ Phạm Duy về nước và mua một căn nhà để sống ở quận 11. Tại quê nhà, ông tiếp tục đi hát những bài tình ca cũ, ngoài ra còn kinh doanh phòng trà.

Năm 2007, ông kết hôn lần 2 với nữ ca sĩ Yến Xuân, nhưng cuộc hôn nhân mau chóng đổ vỡ sau đó 2 năm. Sau lần đổ vỡ này, ông ít tham gia các sự kiện, sống khép kín, lặng lẽ. Tháng 10 năm 2012, ông bị phát hiện mắc bệnh ung thư gan giai đoạn muộn. Ngày 7 tháng 11 cùng năm, ông được gia đình đưa qua Mỹ chữa trị. Thời gian này ông sa sút rất nhanh, cân nặng chỉ còn 20 ký, sức khỏe yếu và thường hôn mê sâu. Đến 11 giờ 39 phút giờ địa phương (19:39 GMT) ngày 19 tháng 12 năm 2012, ông qua đời.

Trước khi ông qua đời ít lâu, ngày 2 tháng 12 năm 2012, một số bạn hữu của Duy Quang đã thực hiện đêm nhạc "Đêm Hội Ngộ Duy Quang" tại California, thể hiện tinh thần "một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ", với sự tham gia của Elvis Phương, Kiều Nga, Hương Lan, Công Thành & Lynn, Phi Khanh, Thái Châu, Tuấn Ngọc, Don Hồ,...

(*) Giọng hát

Giọng Duy Quang không vang lộng, không ấm hơn những giọng ấm áp khác, cũng không có chút "tạo dáng" hay phô diễn kỹ thuật nào trong cách trình diễn; thế nhưng, chính cái vẻ tự nhiên và "thật thà thua thiệt" ấy, chính cái chất giọng thoải mái, hiền lành như là tiếng hát trong sân trường ấy lại thích hợp với những bài tình ca học trò, dễ tạo được cảm giác gần gũi và làm "mềm" những trái tim.

(*) Đời tư

Duy Quang có một sự nghiệp thuận lợi với sự dẫn dắt của người cha là nhạc sĩ Phạm Duy. Ở ngoài đời, ông được các đồng nghiệp đánh giá là dễ mến và hài hước, nhưng về chuyện tình duyên, ông không được hạnh phúc. Tình yêu đầu đời và được biết đến nhiều nhất của ông là với ca sĩ Julie Quang, từng cùng ông là một cặp tình nhân lý tưởng trên sân khấu từ trước 1975. Thời kỳ ở Mỹ, hai người đã trở thành vợ chồng tuy không hôn thú, có với nhau một người con gái (Phạm Lylan). Tuy nhiên cặp đôi sớm đến hồi chia cắt, theo Duy Quang thì do khi đó ông còn quá trẻ, chẳng có kinh nghiệm trong đời. Hai năm sau khi chia tay Julie, ông có cuộc hôn nhân chính thức với hoa khôi Mỹ Hà từ năm 1984 đến 2002, cuộc hôn nhân kéo dài 18 năm và có hai người con gái. Theo lời ông kể, bà Mỹ Hà là người mê cờ bạc, khiến ông phải cầm cố gia sản nhiều lần để trả nợ, cuối cùng, "lấy nhau không phải vì tiền mà lại xa nhau vì đồng tiền đỏ đen". Cuộc hôn nhân thứ ba và cuối cùng của ông với ca sĩ Yến Xuân, vào năm 57 tuổi, năm 2007, thì chỉ kéo dài được 2 năm.

Duy Quang có 3 người con gái: Phạm Ly Lan (với Julie), Phạm Mỹ An và Phạm Mỹ Kim (với Mỹ Hà).

(*) Sáng tác

- Riêng

• Bài Thơ Vu Quy (phổ thơ Tuệ Mai, 1970)

• Chào Bạn Âu Sầu

• Chẳng Còn Như Xưa

• Chiếc Áo Quê Hương (Phạm Duy & Duy Quang)

• Đất Mới

• Hát Cho Quyền Làm Người

• Hát Cho Tổ Quốc Việt Nam

• Khi Em Về

• Kiếp Đam Mê (thơ Huyền Công)

• Nắng Quê Mẹ

• Ngày Em Đi

• Ngày Như Đêm

• Ngày Vui Của Em

• Người Em Nhỏ

• Quê Hương Mời Gọi (Phạm Duy & Duy Quang)

• Tình Em

• Tình Yêu Hôm Nay

• Vì Yêu Em

- Viết lời Việt

• Biển Trời Tình Yêu (La Isla Bonita)

• Chàng Kiêu Kỳ

• Chẳng Còn Như Xưa

• Cô Gái Ma Quái (Black Magic Woman)

• Em Đợi Chờ Anh

• Em Là Tất Cả

• Hãy Buông Tha Tôi

• Không Bao Giờ Nói Xa Nhau (Never Say Goodbye)

• Lời Anh Hứa (Can't Wait)

• Mãi Mãi Yêu Em

• Nàng (Elle)

• Ngày Hôm Nao (Yesterday Once More)

• Người Hay Chăng (Don't You Know)

• Người Tình Trong Mơ (Fantasy Boy)

• Người Trong Mơ (Pretty Young Girl)

• Niềm Thương Nhớ (Nostalgie)

• Nụ Cười Trong Bóng Mơ (The Shadow of Your Smile)

• Quên

• She's Not There

• Stars On Magic

• Tình Em Trao Anh

• Xin Anh Hãy Quên (viết chung với Tommy Ngô)

• Xin Cho Tôi Thiên Thần (Send Me An Angel)

(*) Album

- Dream Musical Productions

• 1988: Dream Studio 1 - Mộng Du - Dreamers 1

• 1988: Dream Studio 2 - Làm Sao Mà Quên Được (Duy Quang 1)

• 1989: Dream Studio 06 - Nửa Đoạn Tình Buồn (Duy Quang 2)

• 1989: Dream Studio 10 - Oh! Mê Ly - Dreamers 2

• 1989: Dream Studio 11 - Thà Như Giọt Mưa (Duy Quang 3)

• 1989: Dream Studio 12 - Tình Phai. với Ngọc Lan

• 1989: Dream Studio 14 - Nga. với Kiều Nga

• 1989: Dream Studio 15 - Lời Thì Thầm. với Ngọc Lan, Kiều Nga

• 1989: Dream Studio 18 - Nụ Hôn Tình Sầu (Duy Quang 4)

• 1990: Dream Studio 21 - Con Đường Tình Ta Đi. với Thái Hiền

• 1990: Dream Studio 22 - Liên Khúc Hẹn Em Bốn Mùa

• 1991: Dream Studio 23 - Nhạc Yêu Cầu (Duy Quang 5)

• 1991: Dream Studio 24 - Tình Phai 2. với Ngọc Lan

• 1991: Dream Studio 25 - Xin Một Ngày Mai Có Nhau. với Phượng Thúy, Như Mai, Tuấn Ngọc

• 1992: Dream Studio 30 - Đợi Chờ (Duy Quang 6)

• 1993: Dream Studio 32 - Hãy Yêu Chàng. với Elvis Phương, Tuấn Ngọc

• 1993: Dream Studio 33 - Hai Phương Trời Xa. với Hương Lan

• 1993: Dream Studio 35 - Mộng Nhỏ Ngày Xưa. với Phượng Mai

• 1993: Dream Studio 36 - Tình Thời Chinh Chiến

• 1993: Dream Studio 37 - Chỉ Còn Trái Tim. với Hương Lan, Thái Châu

• 1993: Dream Studio 38: Chàng Là Ai. với Thái Hiền

• 1994: Dream Studio 39: Nắng Quê Mẹ. với Duy Khánh, Hương Lan, Sơn Ca

• 1994: Dream Studio 40 - Tình Yêu Là Chiếc Bóng. với Thái Hiền, Tuấn Ngọc

• 1994: Dream Studio 41 - Tình Đẹp Như Mơ (Duy Quang 7)

• 1994: Dream Studio 43 - Thu Đi Vào Nhớ. với Phựong Mai, Thái Châu

- Trung tâm khác

• 1979: Phượng Nga 3

• 1980: Phạm Duy 3 - Hát Trên Đường Tị Nạn

• 1980: Phạm Duy - Ngục Ca

• 1981: Châu Đình An - Như Những Lời Ca Thép

• 1981: Quê Mẹ Ca 1 - Mây Trôi Trôi Hết Một Đời. với Julie

• 1981: Tiếng Hát Duy Quang (collection thâu trước 1975)

• 1982: Shotguns 64 - Về Đây Nghe Em

• 1983: Bích Liên - Khi Em Nhìn Anh. với Hương Lan

• 1983: Bích Liên - Em Yêu Dấu

• 1983: Màu Kỷ Niệm

• 1984: Thanh Lan 14 - Mắt Lệ Người Tình. với Kim Anh

• 1984: Tú Phương 6 - Tứ Quý Tứ Ca

• 1985: Phạm Duy - Lá Diêu Bông. với Thái Hiền

• 1985: Quê Mẹ 3 - Tình Anh Lính Chiến

• 1985: Tú Phương 8 - Ngậm Ngùi. nhạc Phạm Duy

• 1986: Thúy Nga 12 - Định Mệnh. với Phượng Mai, Elvis Phương

• 1986: Tú Phương 9 - Thương Tình Ca

• 1987: Giáng Ngọc 31- Tứ Quý. với Hưong Lan, Ngọc Lan, Tuấn Vũ

• 1987: Thúy Nga 14 - Ai Buồn Hơn Ai (Làng Văn 40) với Kim Anh

• 1988: Dạ Lan 48 - Je T'aime. với Billy Shane

• 1988: Hà Nguyễn - Đôi Ta Mất Hết Chỉ Còn Nhau. với Thái Hiền

• 1988: Kim Ngân 17 - Biển Mộng. với Ngọc Lan

• 1988: Làng Văn 52 - 10 Năm Tình Cũ. với Kiều Nga

• 1988: Làng Văn 72 - Bên Kia Sông

• 1988: Rong Ca - Người Tình Già Trên Đầu Non. với Thái Hiền

• 1988: Thanh Lan 111 - Lãng Tử (Tứ quý)

• 1989: Asia 50 - Asia Collection 1. với Billy Shane

• 1989: Làng Văn 106 - Chân Trời Tím. với Sĩ Phú, Elvis Phương

• 1989: Thúy Anh 40 - Tuổi Thần Tiên. với Ngọc Lan

• 1990: Phượng Hoàng 22 - Đôi Ngã Chia Ly. với Hưong Lan, Phương Mai, Hoàng Liêm

• 1991: Phượng Hoàng 27 - Nỗi Buồn Sa Mạc. với Thanh Phong, Huơng Lan, Phựong Mai

• 1993: Paris By Night 19 - Tác Phẩm Và Con Người Phạm Duy

• 1994: Phạm Duy Cường 9 - Trường Ca Hàn Mặc Tử

• 1995: Paris By Night 30 - Phạm Duy 2 - Người Tình

• 1997: Phạm Duy - Minh họa Kiều 1

• 1998: Thái Hiền 3 - Tình Vẫn Rong Chơi. với Thái Hiền

• 1998: Kim Lợi - Một Thời Để Nhớ (Duy Quang 8)

• 1999: Kim Lợi - Tình Ta Ngày Đó. Thanh Lam

• 2002: Duy Quang 9 - Mối Tình Trương Chi

• 2002: Phạm Duy - Minh họa Kiều 2

• 2004: Phạm Duy - Hương Ca 2000

• 2004: Phạm Duy - Minh họa Kiều 3

• 2005: Những Bài Tình

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận & phát hành!

Nguồn: Sưu tầm & Đáng tin cậy!

///---

Read More

Quỳnh Giao – nữ ca sĩ Việt Nam

Quỳnh Giao – nữ ca sĩ Việt Nam

Quỳnh Giao (1946 – 2014) là một nữ ca sĩ Việt Nam, tên thật là Công Tằng Tôn Nữ Đoan Trang, sinh ngày 8 tháng 11 năm 1946 tại làng Vỹ Dạ, Huế, Việt Nam.

Quỳnh Giao sinh ra trong gia đình dòng dõi hoàng tộc ở Huế, là con gái của Minh Trang (tên thật: Nguyễn Thị Ngọc Trâm (1921 – 2010)), nữ danh ca của tân nhạc những năm đầu. Cha là Nguyễn Phước Ưng Quả (1905 – 1951), cháu nội Tuy Lý Vương Miên Trinh, là người con thứ 11 của vua Minh Mạng và em vua Thiệu Trị và là một học giả uyên bác, từng là Thái tử Thiếu bảo khi dạy học Thái tử Bảo Long, Hiệu trưởng trường Quốc học tại Huế, và Giám đốc Nha học chánh Trung Phần thuộc Bộ Học của nước Việt Nam thời Pháp. Năm Quỳnh Giao 5 tuổi, cha của bà qua đời và mẹ bà tái giá với nhạc sĩ Dương Thiệu Tước.

Tiểu sử

Ngay từ bé, với tên thật Đoan Trang, Quỳnh Giao đã hát trên đài Phát thanh Quốc gia Sài Gòn, trong ban Tuổi Xanh của kịch sĩ Kiều Hạnh. Quỳnh Giao cũng từng tốt nghiệp thủ khoa lớp dương cầm và được bà Robin của Trung tâm văn Hóa Pháp, Alliance Française, hướng dẫn về thanh nhạc và opera.

Quỳnh Giao thực sự đến với âm nhạc khi 15 tuổi. Đó là năm 1961, bà Minh Trang đang cộng tác với ban Tây Hồ của nhạc sĩ Hoàng Trọng thì mất giọng do căn bệnh hen suyễn nên Quỳnh Giao được mời vào thay thế cho mẹ. Từ đó bà đi hát với nghệ danh Quỳnh Giao và trở thành một ca sĩ quan trọng trong những chương trình ca nhạc của các đài phát thanh Sài Gòn, Quân đội và Tiếng Nói Tự Do trước năm 1975. Trong những năm đầu 1970 Quỳnh Giao cùng với các em gái Vân Quỳnh, Vân Khanh và Vân Hòa thành lập Ban tứ ca Bốn Phương chuyên hát tại vũ trường Ritz và thâu âm cho các trung tâm Băng nhạc Jo Marcel, Phạm Mạnh Cương và Premier.

Ngày 24 tháng 4 năm 1975, Quỳnh Giao cùng chồng và con rời Việt Nam sang cư ngụ tại thành phố Annandale, Virginia. Trong thời gian ở Annandale, bà gần như ngưng mọi hoạt động về ca nhạc ngoài việc tiếp tục mở lớp dạy dương cầm và thỉnh thoảng thực hiện vài băng nhạc có tính cách lưu niệm do chính bà tự đàn và hát.

Năm 1990, Quỳnh Giao tái giá với chuyên gia kinh tế học Nguyễn Xuân Nghĩa, sau đó bà cùng chồng về sống tại California. Từ đó, bà bắt đầu quay lại với âm nhạc và phát hành nhiều CD thành công như Khúc nguyệt quỳnh, Hành trình Phạm Duy... Quỳnh Giao cũng cùng với các ca sĩ Mai Hương, Kim Tước lập ban Tiếng Tơ Đồng ở hải ngoại và thu được nhiều thành công.

Ca sĩ Quỳnh Giao qua đời vào lúc 3 giờ sáng hôm thứ tư ngày 23 tháng 7 năm 2014 tại Fountain Valley, California, hưởng thọ 68 tuổi.

Băng nhạc Quỳnh Giao

Trong khoảng thời gian từ 1965 đến 1975, Quỳnh Giao cùng với ban Bốn Phương đã thâu âm một số băng nhạc cho các hãng Phạm Mạnh Cương, Jo Marcel, Premier, Tiếng Nhạc Tâm Tình...

1.      Quỳnh Giao – Hát cho kỷ niệm 1, 1983

2.      Quỳnh Giao – Còn Thoáng Chiêm Bao, Duyên Anh soạn nhạc, 1986

3.      Quỳnh Giao – Chinh Phụ Ngâm, Cung Tiến soạn nhạc, hát cùng với Kim Tước, Mai Hương và Giàn nhạc thính phòng San José, thâu live ngày 27 tháng 3 năm 1988

4.      Quỳnh Giao – Hát cho kỷ niệm 2, 1988

CD Quỳnh Giao

1.      Khúc Nguyệt Quỳnh, 1992

2.      Đêm Tàn Bến Ngự - Tình khúc Dương Thiệu Tước. Cùng Kim Tước, 1995

3.      Tình khúc Văn Cao. Cùng Mai Hương, 1995

4.      Tiếng chuông chiều thu, 1996

5.      Chiều về trên sông, 1997

6.      Ngàn thu áo tím, 1998

7.      Tìm nhau bốn mùa. Cùng Kim Tước, Mai Hương và Duy Trác, 1998

8.      Hành trình Phạm Duy, 1999

9.      Hình ảnh một buổi chiều, 2000

10.  Tình khúc Văn Phụng & Hoàng Trọng, 2001

11.  Thơ tình phổ nhạc, 2002

12.  Hoa xuân, 2003

13.  Tình ca Phạm Duy, 2005

14.  Trở về thôn cũ, 2005

15.  Các bản thâu âm lẻ cho các Chương trình CD: Đoàn Chuẩn, Xuân, Hùng Ca, Giáng Sinh của Trung tâm Mai Ngọc Khánh từ năm 1995 ~ 1998

16.  Các bản thâu âm lẻ cho các Chương trình CD: CD Đưa Người Về Phương Đông-Tình Ca Phạm Anh Dũng phát hành 1993. CD Thiền Ca do Tuấn Khanh soạn nhạc, thơ thiền Tu sĩ Tịnh Liên do Thiền viện Sùng Nghiêm phát hành 2001. CD Lá Rơi Bên Thềm-Ca Khúc Lê Trọng Nguyễn 2006.

Nguồn WIKIPEDIA

Read More

Thái Thanh (ca sĩ) – “Đệ nhất danh ca” của dòng nhạc tiền chiến

Thái Thanh (ca sĩ) – “Đệ nhất danh ca” của dòng nhạc tiền chiến

 

Thái Thanh (5 tháng 8 năm 1934 – 17 tháng 3 năm 2020) tên khai sinh Phạm Thị Băng Thanh – là một nữ ca sĩ người Việt Nam, được xem như một trong những giọng ca tiêu biểu của tân nhạc Việt Nam. Bà đi hát và thành danh từ năm 14 tuổi trong vùng kháng chiến, nổi tiếng cùng ban hợp ca Thăng Long của gia đình, trước khi chính thức lấy nghệ danh Thái Thanh từ thập niên 1950. Bà thường được coi như là "Đệ Nhất danh ca" của dòng nhạc tiền chiến cũng như nhạc tình miền Nam giai đoạn 1954 – 1975, và tên tuổi của bà gắn liền với các nhạc phẩm của nhạc sĩ Phạm Duy.

Mặc dù không theo học một lớp nhạc chuyên nghiệp nào, chỉ tự luyện giọng từ nhỏ theo các lối dân ca của đồng bằng Bắc Bộ và các sách nhạc tiếng Pháp, Thái Thanh đã tạo ra một trường phái riêng hòa trộn giữa tính chất opera Tây Phương với dân nhạc Việt Nam, ảnh hưởng tới nhiều nữ ca sĩ của thế hệ sau như Mai Hương, Quỳnh Giao, Ánh Tuyết...

Sau 1975, bà ở lại Việt Nam cho đến năm 1985 thì chuyển sang định cư ở Hoa Kỳ. Tại đây bà tiếp tục trình diễn và thâu thanh cho đến khi giải nghệ vào năm 2002. Bà mất vào ngày 17 tháng 3 năm 2020 tại Quận Cam, California, Hoa Kỳ.

Tiểu sử

Phạm Thị Băng Thanh sinh năm 1934 tại làng Bạch Mai, Hà Nội trong một gia đình có truyền thống văn nghệ. Cha của bà là Phạm Đình Phụng, có 2 vợ, vợ trước sinh ra Phạm Đình Sỹ và Phạm Đình Viêm, vợ sau sinh ra Phạm Thị Quang Thái (Thái Hằng), Phạm Đình Chương và con út là Phạm Thị Băng Thanh.

Năm 1946, Băng Thanh tản cư cùng gia đình vào Chợ Đại, Thanh Hóa vùng kháng chiến nơi bà bắt đầu hát lúc 14 tuổi. Cũng năm này Thái Hằng cưới nhạc sĩ Phạm Duy. Năm 1951 thì gia đình Phạm Duy về Hà Nội rồi chuyển vào Sài Gòn sống, Thái Thanh cũng đi theo.

Năm 1956, Thái Thanh kết hôn với tài tử Lê Quỳnh tại Sài Gòn. Bà sống ở khu vực gần chợ Thái Bình.

Năm 1965 bà ly dị Lê Quỳnh sau khi đã có chung với nhau ba con gái và hai con trai. Bà ở lại Việt Nam cho đến năm 1985 thì sang Hoa Kỳ định cư.

Ca sĩ Thái Thanh đã qua đời vào lúc 11h50 ngày 17/03/2020 tại Orange, Nam California, Hoa Kỳ, hưởng thọ 86 tuổi. Gia đình bà đã quyết định không tổ chức tang lễ để tránh tụ tập đông người do dịch COVID 19.

Gia đình

Gia đình Thái Thanh có nhiều người thành danh trong lĩnh vực âm nhạc, ngoài Thái Thanh ra, thì chị Phạm Thị Quang Thái cũng là ca sĩ nổi tiếng với nghệ danh Thái Hằng. Phạm Đình Chương, anh bà cũng là một nhạc sĩ lớn của tân nhạc Việt Nam và cũng là một ca sĩ với nghệ danh Hoài Bắc. Người anh cùng cha khác mẹ Phạm Đình Viêm được biết đến nhiều với nghệ danh Hoài Trung. Thái Thanh, Thái Hằng, Hoài Bắc, Hoài Trung đều hát trong ban hợp ca Thăng Long nổi tiếng thời bấy giờ.

Thái Thanh trở thành em vợ của nhạc sĩ Phạm Duy sau khi ông lấy Thái Hằng làm vợ, nên cũng là dì của các ca sĩ Duy Quang, Thái Hiền, Thái Thảo sau này. Ngoài ra bà còn là cô ruột của ca sĩ Mai Hương, con gái Phạm Đình Sỹ và kịch sĩ Kiều Hạnh.

Thái Thanh có với tài tử Lê Quỳnh 5 người con: con cả là Lê Thị Ý Lan sinh năm 1958, Lê Xuân Việt sinh năm 1959, Lê Thị Quỳnh Dao (nghệ danh Quỳnh Hương) sinh năm 1960, Lê Thị Thanh Loan sinh năm 1962 và Lê Đại sinh năm 1964. Trong số đó, Lê Thị Ý Lan sau này trở thành ca sĩ nổi tiếng Ý Lan, còn Lê Thị Quỳnh Dao cũng đi hát với nghệ danh Quỳnh Hương. Các cháu ngoại của bà cũng có nhiều người đi theo con đường ca hát như Mai Linh, Ý Thi, Thanh Hương, Quỳnh Trang.

Sự nghiệp

Phạm Thị Băng Thanh bắt đầu sự nghiệp ca hát từ năm 14 tuổi với các nghệ danh Băng Thanh, Thái Thanh. Bà sở hữu một giọng hát cũng như lối hát đặc biệt, mang tính chất opera nhưng chịu nhiều ảnh hưởng của Chầu văn, quan họ, chèo là những bộ môn nghệ thuật được bà tự rèn luyện, học tập từ thuở nhỏ tại quê hương miền Bắc. Do lúc đó Việt Nam chưa có trường âm nhạc, bà tự học nhạc bằng cách đặt mua các sách luyện thanh bằng tiếng Pháp từ Pháp. Giọng hát của bà có âm vực rộng, nằm giữa nữ trung và nữ cao, nên thể loại nhạc bà hát cũng rất đa dạng, phong phú.

Thời kỳ đầu, bà thường hát chung với ca sĩ Thái Hằng ở các chiến khu Việt Minh và nổi tiếng với các bài tân nhạc thời kỳ đầu, hay các bài dân ca mới của Phạm Duy. Tuy rằng ở vùng kháng chiến, nhưng tiếng hát của bà và Thái Hằng vẫn được phát sóng ở đô thị như trường hợp bài Quê em miền trung du của Nguyễn Đức Toàn, trên đài Pháp Á, và được đông đảo người yêu thích. Đến năm 1951, khi chuyển về Nam sinh sống, bà chính thức lấy nghệ danh Thái Thanh cho giống người chị Thái Hằng.

Năm 1951, bà theo gia đình Phạm Duy vào Sài Gòn lập nghiệp trong gánh hát Thăng Long. Lúc ấy bà 16 tuổi, được Phạm Duy huấn luyện, chỉ bảo tận tình về nhạc lý và kỹ thuật, đồng thời cũng tự luyện tập, trau dồi kỹ năng xướng âm của mình. Tại đây bà tiếp tục đi hát với các chủ đề về quê hương và tình cảm đôi lứa. Giọng hát của bà tỏ ra rất thích hợp với các loại nhạc đa dạng của nhạc sĩ Phạm Duy, từ những bài nhạc kháng chiến, nhạc quê hương, nhạc tình, nhạc xã hội, cho tới các bản trường ca đều được bà để lại một dấu ấn lớn. Bên cạnh đó, bà cũng là ca sĩ hát thành công rất nhiều ca khúc tiền chiến xưa, hay nhạc tình đương thời của các nhạc sĩ trẻ hơn.

Bà thật sự nổi tiếng trong thập niên 1950, được rất nhiều giới yêu thích từ giới trí thức cho tới bình dân. Bà được coi như một diva tầm cỡ nhất của Việt Nam thời đó. Tiếng hát của bà ngự trị trên khắp các chương trình ca nhạc truyền thanh, truyền hình của Việt Nam Cộng Hòa. Trong giai đoạn đầu thập niên 1970, bà cùng với ban hợp ca Thăng Long thường xuyên biểu diễn tại vũ trường ăn khách Đêm màu hồng.

Sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975, Thái Thanh ở lại Việt Nam. Ban đầu bà được chính quyền cộng sản mời biểu diễn các ca khúc cách mạng, Thái Thanh không chấp nhận. Danh ca Thái Thanh phát biểu: "Sau khi họ mời tôi không được thì tôi "được" họ cấm hát, thế thì tốt quá. Họ nói tiếng hát Thái Thanh là của "Ngụy" chứ không phải của họ..."

Năm 1985, Thái Thanh sang Hoa Kỳ định cư cùng với gia đình. Tại đây bà tiếp tục đi diễn, thâu âm, tham gia những đêm nhạc lớn cho mình. Bà là khách mời danh dự của nhiều đêm nhạc hội lớn của Paris By Night. Bà cũng được mời thu thanh trên nhiều CD của trung tâm Diễm xưa. Tại quận Cam, bà cùng với nhạc sĩ Nghiêm Phú Phi từng mở ra một lớp dạy hát, đào tạo ra một số ca sĩ trẻ.

Năm 2000 Thái Thanh bị tai biến mạch máu não phải vào bệnh viện. Sau tuy hồi phục nhưng năm 2002, bà chính thức tuyên bố giải nghệ sau một đêm diễn cùng với các con cháu. Tuy nhiên khoảng thời gian sau đó, thỉnh thoảng bà vẫn tham gia giọng hát của mình vào các đêm diễn với vai trò đặc biệt.

Năm 2005, một đêm nhạc thính phòng nhằm mang tên "Vinh danh Thái Thanh, tiếng hát vượt thời gian" được tổ chức tại Montreal, Canada, với sự tham gia của Thái Thanh cùng nhiều ca sĩ nổi tiếng của thế hệ sau như Tuấn Ngọc, Ý Lan, Trần Thu Hà,... Trong đêm nhạc này màn trình diễn của bà được đánh giá là xuất sắc, dù trước đó đã có nhiều nghi ngờ về tuổi tác, cũng như sức khỏe của bà. Năm 2006, bà trở lại là nhân vật chính trong đêm nhạc "Thái Thanh và ba thế hệ".

Năm 2007, bà làm Ban Giám khảo cho Talent Show 2007 Giải Chung Kết do trung tâm Thúy Nga tổ chức. Đó là cuốn Paris By Night 87. Cùng với các giám khảo là: nhạc sĩ Nhật Ngân, ca nhạc sĩ Đức Huy, giám đốc sản xuất Huỳnh Thi và Shanda Sawyer.

“Thái Thanh đã thấu hiểu bằng trực giác cái ý nghĩa sâu xa của nghệ thuật Phạm Duy, do đó các khúc điệu uyển chuyển và cao nhã của Phạm Duy đã hoàn toàn tự nhiên trở thành thứ môi trường lý tưởng cho giọng hát cũng uyển chuyển và cũng cao nhã của nàng.”

-          Georges Étienne Gauthier

“Kể ra, trên thế giới, Diva không nhiều lắm đâu, còn nói tới Việt Nam, nếu có, tôi nghĩ, chỉ một người xứng đáng được xưng tụng là Diva, đó là cô Thái Thanh. Chấm hết.”

-                      Khánh Ly

Đánh giá

Giọng ca Thái Thanh được giới nghiên cứu đánh giá cao, và cũng là đề tài ca ngợi của giới văn nghệ sĩ tại miền Nam trước 1975 và tại hải ngoại sau 1975. Nhạc sĩ Phạm Duy, người song hành với Thái Thanh trong phần lớn các ca khúc của mình, từng cho rằng không ai có thể thay thế được Thái Thanh trong sự diễn tả những sáng tác của ông.

Nhà văn Nguyễn Đình Toàn là tác giả của nhiều bài viết về Thái Thanh, phần lớn là những bài phát biểu cảm tưởng. Theo ông, trường hợp của Thái Thanh là một "trường hợp hãn hữu", và "Máu lửa, chiến tranh, bom đạn, chia cắt, người sống, người chết, nước mắt, mồ hôi, thấm nhập vào âm nhạc của chúng ta như thế nào, đều được phản ánh qua tiếng hát Thái Thanh."

Bên cạnh đó, nhiều nhà phê bình, văn nghệ sĩ cũng có những bài nhận định về Thái Thanh, những bài này thường mang tính ca ngợi, như Thái Thanh - tiếng hát trên trời của Thụy Khuê, Thái Thanh - tiếng mẹ sinh từ lúc nằm nôi của Đỗ Việt Anh, Nụ tầm thanh của Hoàng Hải Thủy... Giọng hát Thái Thanh được nhà văn Mai Thảo tặng cho một biệt danh mà sau này thường được người ta nhắc đến, một cách trân trọng, bên nghệ danh của bà: Tiếng hát vượt thời gian.

Một số trích dẫn

“Giọng hát Thái thanh, một giọng hát diễm tuyệt: tất cả hạnh phúc và khổ đau của kiếp người bị đày đọa trong chiến tranh và hòa bình, trong vinh quang và khổ nhục, trong hy vọng và tuyệt vọng qua những bản nhạc khóc, cười, nổi, trôi theo mệnh nước.”

— Phạm Duy

“Tôi luôn xem bà là ngọn hải đăng của mình            ”

— Khánh Ly

“Tiếng hát đó như gắn liền với định mệnh của cả dân tộc ta, đất nước ta.”

— Đỗ Việt Anh

“Thái Thanh là một danh hiệu, nhưng như có ý nghĩa tiền định: bầu-trời-xanh-tiếng-hát. Hay tiếng hát xanh thắm màu trời. Tiếng hát long lanh đáy nước trong thơ Nguyễn Du, lơ lửng trời xanh ngắt trong vòm thu Yên Đổ, tiếng hát sâu chót vót dưới đáy Tràng Giang Huy Cận, hay đẫm sương trăng, ngừng lưng trời trong không gian Xuân Diệu, tiếng hát cao như thông vút, buồn như liễu đến từ cõi thiên thai nào đó trong mộng tưởng Thế Lữ.”

— Thụy Khuê

“Chúng tôi không là những giọng hát vượt thời gian được, nếu nói vượt thời gian chỉ duy nhất dành cho danh ca Thái Thanh mà thôi.”

— Lệ Thu

“Tiếng hát vượt thời gian”

— Mai Thảo

“Thái Thanh chỉ cần cất giọng là người ta đã mê bất kể bài nào.”

— Phạm Duy

“Tôi hiểu thế nào là Diva nhưng tại sao tôi lại nghĩ đến làm gì cái điều sẽ chẳng bao giờ liên quan đến tôi? Kể ra, trên thế giới, Diva không nhiều lắm đâu, còn nói tới Việt Nam, nếu có, tôi nghĩ, chỉ một người xứng đáng được xưng tụng là Diva, đó là cô Thái Thanh. Chấm hết.”

— Khánh Ly

“Tôi thấy được hết những hạch tuyến nơi cổ họng, những tế bào, những bộ phận lớn nhỏ đã phụ họa với nhau để phát ra những âm thanh trong, ấm, thanh tao và diệu kỳ kia. Tôi chưa gặp Thái Thanh lần nào cả, Steve ạ. Hãy nghĩ rằng cô trẻ, đẹp và đằm thắm như giọng hát của cô, và chỉ giữ lại từng đó thôi. Nếu ta nghiêng mình lệch đi một tý, bình diện với thời gian thay đổi, thì cô Thái Thanh đã ở bên kia tự bao giờ rồi, ví dụ năm ngàn năm về trước hoặc năm ngàn năm về sau.”

— Thích Nhất Hạnh

“Sau khi nghe nàng hát, có khi chúng ta cảm thấy nơi chính mình một chút bâng khuâng, lúc bấy giờ có lẽ là niềm "nhớ nhung cõi trời" -mà Beaudelaire đã nói- dù sao giọng hát Thái Thanh vẫn không phải là giọng u buồn. Giọng Thái Thanh là một giọng ca hoan lạc, giọng hát của hạnh phúc ca xướng, giọng hát của hạnh phúc nói chung. Hãy nghe nàng vào lúc cao hứng nhất, khi giọng hát của nàng vụt nở như một nụ cười hiền dịu hướng về cõi đời này, hãy chăm chú lắng nghe... Giọng hát Thái Thanh lúc đó qua từng nhịp thơ và từng nhịp nhạc, như chỉ muốn nói với ta có một lời. Lời nói tình yêu.”

— Georges Etienne Gauthier

 

Băng đĩa đã thu âm

Trước 1975

Từ khoảng cuối thập niên 1950 đến 1975, Thái Thanh thu âm rất nhiều trên đĩa than 78 vòng, đĩa nhựa 45 vòng, băng reel của các hãng đĩa Việt Nam, Tân Thanh, Sóng Nhạc, Sơn Ca, Shotguns, Thanh Thúy, Phạm Mạnh Cương, Trường Sơn, Cỏ May, Continental, Premier, Diễm Ca, Song Ngọc, Nhật Trường, Trường Hải, Nghệ thuật – Tâm Anh, Nhã Ca, Thương Ca, Trần Ngọc Đức, Bảo Thu, Thùy Dương, Hoàng Trọng, Siêu Âm, Mây Hồng.

01. Băng nhạc Thanh Thúy 7: Tiếng Hát Thái Thanh

02. Chương trình Nhạc Tuyển Selection 1: Tiếng Hát Thái Thanh (Hùng Sơn thực hiện)

03. Sơn Ca 10: Tiếng hát Thái Thanh và Ban hợp ca Thăng Long (1975, Nguyễn Văn Đông thực hiện)

04. Tơ Vàng 4: Thái Thanh – Tiếng Hát Vượt Thời Gian (1971)

05. Mây Hồng 6: Thái Thanh và Ban Thăng Long (Y Vân thực hiện)

06. Mười bài Đạo ca (1972, Phạm Duy thực hiện)

·         Pháp Thân

·         Đại Nguyện

·         Chàng Dũng Sĩ và Con Ngựa Vàng

·         Một Cành Mai

·         Lời ru Bú mớm Nâng niu

·         Qua Suối Mây Hồng

·         Giọt Chuông Cam Lộ

·         Chấp Tay Họa

·         Tầm Xuân

Phát hành sau 1975

07. Shotguns 10: Tiếng hát Thái Thanh (1980)

08. CDs sưu tập lại các bản ghi âm cũ của các Băng nhạc sản xuất trước 1975 bởi Trung tâm Hương Xưa

Sau 1975

Thu âm từ 1985 đến 2003:

11. Ngày xưa Hoàng Thị (1986)

12. Quê hương và kỷ niệm (1987)

13. Đêm màu hồng (1988). Thái Thanh, Ý Lan, Thanh Loan, Quỳnh Hương, Lê Đại

14. Chiều về trên sông (1988)

15. Đêm nhớ trăng Sài Gòn (1990)

16. Hội trùng dương (1993)

17. Dòng thời gian – Thái Thanh và 3 thế hệ (2004).

Nguồn WIKIPEDIA

Read More