Albert Einstein – Nhà vật lý lý thuyết người Đức, được công nhận là một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất mọi thời đại

Albert Einstein – Nhà vật lý lý thuyết người Đức, được công nhận là một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất mọi thời đại

Albert Einstein
MỤC LỤC	THÔNG TIN
Sinh	14 tháng 3 năm 1879 Ulm,Vương quốc Württemberg, Đế quốc Đức
Mất	18 tháng 4 năm 1955 (76 tuổi) Princeton, New Jersey, Hoa Kỳ
Học vị	Trường bách khoa liên bang ở Zurich (chứng chỉ giảng dạy liên bang, 1900) Đại học Zurich (Tiến sĩ, 1905)
Nổi tiếng vì	Thuyết tương đối rộng Thuyết tương đối hẹp Hiệu ứng quang điện E=mc2 (phương trình khối lượng–năng lượng) E=hf (phương trình Planck–Einstein) Thuyết chuyển động Brown Phương trình trường Einstein Thống kê Bose–Einstein Ngưng tụ Bose–Einstein Sóng hấp dẫn Hằng số vũ trụ Thuyết trường thống nhất Nghịch lý EPR
Phối ngẫu	Mileva Marić (cưới 1903⁠–⁠1919) Elsa Löwenthal (cưới 1919⁠–⁠1936)
Con cái	Lieserl – Hans Albert – Eduard "Tete"
Giải thưởng	Huy chương Barnard (1920) Giải Nobel Vật lý (1921) Huy chuơng Matteucci (1921) ForMemRS (1921)[1] Huy chương Copley (1925)[1] Huy chương vàng của Hội Thiên văn học Hoàng gia (1926)[2] Huy chương Max Planck (1929) Viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (1942)[3] Nhân vật thế kỷ của Time (1999)
SỰ NGHIỆP KHOA HỌC
Ngành	Vật lý, triết học
Nơi công tác	Văn phòng Sáng chế Thụy Sĩ (Bern) (1902–1909) Đại học Bern (1908–1909) Đại học Zurich (1909–1911) Đại học Karl ở Praha (1911–1912) ETH Zurich (1912–1914) Viện Hàn lâm Khoa học Phổ (1914–1933) Đại học Berlin Humboldt (1914–1933) Viện Kaiser Wilhelm (giám đốc, 1917–1933) Hiệp hội Vật lý Đức (chủ tịch, 1916–1918) Đại học Leiden (thỉnh giảng, 1920) Viện Nghiên cứu Cao cấp Princeton, Đại học Princeton (1933–1955) Viện Công nghệ California (thỉnh giảng, 1931–1933) Đại học Oxford (thỉnh giảng, 1931–1933) Đại học Brandeis (giám đốc, 1946–1947)
Luận án	Eine neue Bestimmung der Moleküldimensionen (Một cách xác định chiều phân tử mới) (1905)
Người hướng dẫn luận án tiến sĩ	Alfred Kleiner
Cố vấn nghiên cứu khác	Heinrich Friedrich Weber
Ảnh hưởng bởi	Hendrik Lorentz Hermann Minkowski
Ảnh hưởng tới	Hầu như toàn bộ các nhà vật lý hiện đại

 

Albert Einstein (tiếng Đức: [ˈalbɛʁt ˈʔaɪnʃtaɪn]  ( nghe); phiên âm tiếng Việt: Anhxtanh; 14 tháng 3 năm 1879 –18 tháng 4 năm 1955) là một nhà vật lý lý thuyết người Đức, được công nhận là một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất mọi thời đại. Người đã phát triển thuyết tương đối tổng quát, một trong hai trụ cột của vật lý hiện đại (trụ cột còn lại là cơ học lượng tử). Mặc dù được biết đến nhiều nhất qua phương trình về sự tương đương khối lượng-năng lượng được xem là "phương trình nổi tiếng nhất thế giới", ông lại được trao Giải Nobel Vật lý năm 1921 "cho những cống hiến của ông đối với vật lý lý thuyết, và đặc biệt cho sự khám phá ra định luật của hiệu ứng quang điện". Công trình về hiệu ứng quang điện của ông mang tính bước ngoặt khai sinh ra lý thuyết lượng tử.

Khi bắt đầu sự nghiệp của mình, Einstein đã nhận ra cơ học Newton không còn có thể thống nhất các định luật của cơ học cổ điển với các định luật của trường điện từ. Từ đó ông phát triển thuyết tương đối đặc biệt, với các bài báo đăng trong năm 1905. Tuy nhiên, ông nhận thấy nguyên lý tương đối có thể mở rộng cho cả trường hấp dẫn, và điều này dẫn đến sự ra đời của lý thuyết về hấp dẫn trong năm 1916 - năm ông xuất bản một bài báo về thuyết tương đối tổng quát. Ông tiếp tục nghiên cứu các bài toán của cơ học thống kê và lý thuyết lượng tử, trong đó đưa ra những giải thích về lý thuyết hạt và sự chuyển động của các phân tử. Ông cũng nghiên cứu các tính chất nhiệt học của ánh sáng và đặt cơ sở cho lý thuyết lượng tử ánh sáng. Năm 1917, Einstein sử dụng thuyết tương đối tổng quát để miêu tả mô hình cấu trúc của toàn thể vũ trụ. Cùng với Satyendra Nath Bose, năm 1924-1925 ông tiên đoán một trạng thái vật chất mới đó là ngưng tụ Bose-Einstein của những hệ lượng tử ở trạng thái gần độ không tuyệt đối. Tuy cũng là cha đẻ của thuyết lượng tử, nhưng ông lại tỏ ra khắt khe với lý thuyết này. Điều này thể hiện qua những tranh luận của ông với Niels Bohr và nghịch lý EPR về lý thuyết lượng tử.

Khi ông đang thăm Hoa Kỳ thì Adolf Hitler lên nắm quyền vào năm 1933, do vậy ông đã không trở lại nước Đức, nơi ông đang là giáo sư ở Viện Hàn lâm Khoa học Berlin. Ông định cư tại Hoa Kỳ và chính thức trở thành công dân Mỹ vào năm 1940. Vào lúc sắp diễn ra Chiến tranh thế giới lần hai, ông đã ký vào một lá thư cảnh báo Tổng thống Franklin D. Roosevelt rằng Đức Quốc Xã có thể đang nghiên cứu phát triển "một loại bom mới cực kỳ nguy hiểm" và khuyến cáo nước Mỹ nên có những nghiên cứu tương tự. Điều đó dẫn đến sự ra đời của Dự án Manhattan sau này. Einstein ủng hộ việc bảo vệ các lực lượng Đồng Minh, nhưng nhìn chung, ông chống lại việc sử dụng phát kiến mới về phân hạch hạt nhân làm vũ khí. Sau này, cùng với nhà triết học người Anh Bertrand Russell, ông đã ký Tuyên ngôn Russell–Einstein, nêu bật sự nguy hiểm của vũ khí hạt nhân. Einstein làm việc tại Viện Nghiên cứu Cao cấp ở Princeton, New Jersey cho đến khi ông qua đời vào năm 1955.

Einstein đã công bố hơn 300 bài báo khoa học và hơn 150 bài viết khác về những chủ đề khác nhau, ông cũng nhận được nhiều bằng tiến sĩ danh dự trong khoa học, y học và triết học từ nhiều cơ sở giáo dục đại học ở châu Âu và Bắc Mỹ. Ông được tạp chí Time bầu chọn là người có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20.

///---

THẾ GIỚI DANH NHẬN ghi nhận – www.danhnhan.net